Η ώρα της Ευρώπης: ανασύνταξη και προετοιμασία για την επόμενη γενιά 

Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε την πρότασή της για ένα μεγάλο σχέδιο ανάκαμψης. Για να διασφαλιστεί ότι η ανάκαμψη είναι βιώσιμη, ομοιόμορφη, χωρίς αποκλεισμούς και δίκαιη για όλα τα κράτη μέλη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός νέου μέσου ανάκαμψης, Next Generation EU, που θα ενταχθεί σε έναν ισχυρό, σύγχρονο και ανανεωμένο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Η Επιτροπή παρουσίασε επίσης το προσαρμοσμένο πρόγραμμα εργασίας της για το 2020, το οποίο θα δώσει προτεραιότητα στις ενέργειες που απαιτούνται για την προώθηση της ανάκαμψης και της ανθεκτικότητας της Ευρώπης.

Ο κορονοϊός έχει κλονίσει την Ευρώπη και τον κόσμο εκ θεμελίων, δοκιμάζει τα συστήματα υγείας και πρόνοιας, τις κοινωνίες και τις οικονομίες μας, καθώς και τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε μαζί. Για την προστασία των ανθρώπινων ζωών και των μέσων βιοπορισμού, για την ανασύνταξη της ενιαίας αγοράς, καθώς και για την υλοποίηση μιας ανάκαμψης που θα διαρκέσει και θα προσφέρει ευημερία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να αξιοποιηθεί το πλήρες δυναμικό του προϋπολογισμού της ΕΕ. Το Next Generation EU με ποσό 750 δισ. ευρώ, καθώς και στοχευμένες ενισχύσεις στον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, θα αυξήσουν τη συνολική δημοσιονομική δύναμη παρέμβασης του προϋπολογισμού της ΕΕ σε 1,85 τρισ. ευρώ.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε σχετικά: «Το σχέδιο ανάκαμψης μετατρέπει την τεράστια πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σε ευκαιρία, όχι μόνο στηρίζοντας την ανάκαμψη αλλά και επενδύοντας στο μέλλον μας: η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η ψηφιοποίηση θα ενισχύσουν την απασχόληση και την ανάπτυξη, την ανθεκτικότητα των κοινωνιών μας και την υγεία του περιβάλλοντός μας. Τώρα είναι η ώρα της Ευρώπης. Η βούλησή μας να αναλάβουμε δράση πρέπει να είναι ανάλογη με τις προκλήσεις που όλοι αντιμετωπίζουμε. Με το Next Generation EU δίνουμε μια φιλόδοξη απάντηση.»

Ο αρμόδιος για τον προϋπολογισμό της ΕΕ Επίτροπος κ. Γιοχάνες Χαν δήλωσε τα εξής: «Ο κοινός μας προϋπολογισμός βρίσκεται στο επίκεντρο του σχεδίου ανάκαμψης της Ευρώπης. Η πρόσθετη ικανότητα παρέμβασης του Next Generation EU και το ενισχυμένο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο θα μας δώσουν τη δύναμη της αλληλεγγύης για να στηρίξουμε τα κράτη μέλη και την οικονομία. Ενεργώντας από κοινού, η Ευρώπη θα καταστεί πιο ανταγωνιστική, ανθεκτική και κυρίαρχη.»

Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής κ. Μάρος Σέφτσοβιτς, αρμόδιος για τις διοργανικές σχέσεις και τη διερεύνηση προοπτικών, δήλωσε: «Η ανάκαμψη θα απαιτήσει ισχυρή πολιτική κατεύθυνση. Το προσαρμοσμένο πρόγραμμα εργασίας, που αντικατοπτρίζει τη νέα πραγματικότητα, δείχνει ότι θα εστιάσουμε όλες τις δράσεις μας στην υπέρβαση της κρίσης, την επανεκκίνηση της οικονομίας μας και την θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σταθερά σε μια ανθεκτική, βιώσιμη και δίκαιη πορεία ανάκαμψης. Θα μας βοηθήσει να επανέλθουμε ισχυρότεροι.»

ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΓΕΝΙΑ

Συμπληρώνοντας τις εθνικές προσπάθειες, ο προϋπολογισμός της ΕΕ βρίσκεται στη μοναδική θέση να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη για μια δίκαιη κοινωνικοοικονομική ανάκαμψη, να ανασυντάξει και να αναζωογονήσει την ενιαία αγορά, να εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού και να στηρίξει τις επείγουσες επενδύσεις, ιδίως όσον αφορά την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, οι οποίες κρατούν το κλειδί για τη μελλοντική ευημερία και ανθεκτικότητα της Ευρώπης.

Το Next Generation EU θα συγκεντρώσει χρήματα με την προσωρινή αύξηση του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων στο 2,00% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της ΕΕ, δίνοντας στην Επιτροπή τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την ισχυρή πιστοληπτική αξιολόγησή της για να δανειστεί 750 δισ. ευρώ στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αυτή η πρόσθετη χρηματοδότηση θα διοχετεύεται μέσω προγραμμάτων της ΕΕ και θα επιστραφεί σε μεγάλο χρονικό διάστημα μέσω των μελλοντικών προϋπολογισμών της ΕΕ — όχι πριν από το 2028 και όχι μετά το 2058. Για να επιτευχθεί αυτό με δίκαιο τρόπο και από κοινού, η Επιτροπή προτείνει ορισμένους νέους ίδιους πόρους. Επιπλέον, με σκοπό να διατεθούν το συντομότερο δυνατόν κονδύλια για την αντιμετώπιση των πιο πιεστικών αναγκών, η Επιτροπή προτείνει να τροποποιηθεί το τρέχον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020, ώστε να διατεθεί επιπλέον χρηματοδότηση ποσού 11,5 δισ. ευρώ ήδη το 2020.

Τα χρήματα που θα συγκεντρωθούν για το Next Generation EU θα επενδυθούν μέσω τριών πυλώνων:

1. Στήριξη προς τα κράτη μέλη για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις:

• Ένας νέος Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους 560 δισ. ευρώ, θα προσφέρει χρηματοδοτική στήριξη για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, μεταξύ άλλων σε σχέση με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και την ανθεκτικότητα των εθνικών οικονομιών, συνδέοντάς τις με τις προτεραιότητες της ΕΕ. Ο μηχανισμός αυτός θα ενσωματωθεί στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Θα διαθέτει μηχανισμό επιχορηγήσεων ύψους έως και 310 δισ. EUR και θα μπορεί να χορηγεί δάνεια ύψους έως και 250 δισ. EUR.Η στήριξη θα είναι διαθέσιμη για όλα τα κράτη μέλη, αλλά θα επικεντρώνεται σε εκείνα που πλήττονται περισσότερο και όπου οι ανάγκες ανθεκτικότητας είναι οι μεγαλύτερες.
• Συμπληρωματικό ποσό ύψους 55 δισ. ευρώ στο πλαίσιο των σημερινών προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής από τώρα έως το 2022 βάσει της νέας πρωτοβουλίας REACT-EU που θα κατανεμηθεί με βάση τη σοβαρότητα των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της κρίσης, συμπεριλαμβανομένου του επιπέδου της ανεργίας των νέων και της σχετικής ευημερίας των κρατών μελών. 
• Μια πρόταση ενίσχυσης του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης με ποσό ύψους έως 40 δισ. ευρώ, για να βοηθήσει τα κράτη μέλη στην επιτάχυνση της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα.
• Ενίσχυση με ποσό ύψους 15 δισ. ευρώ του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης με στόχο τη στήριξη των αγροτικών περιοχών στην πραγματοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών που είναι αναγκαίες σύμφωνα με την ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία και στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων σύμφωνα με τη νέα στρατηγική για τη βιοποικιλότητα και τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο».

2. Επανεκκίνηση της οικονομίας της ΕΕ με την παροχή κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις:

• Ένα νέο Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας θα κινητοποιήσει ιδιωτικούς πόρους με στόχο την επείγουσα στήριξη βιώσιμων ευρωπαϊκών εταιρειών στους τομείς, τις περιφέρειες και τις χώρες που πλήττονται περισσότερο.Μπορεί να τεθεί σε λειτουργία από το 2020 και θα έχει προϋπολογισμό 31 δισ. ευρώ, με στόχο την αποδέσμευση 300 δισ. ευρώ για τη στήριξη της φερεγγυότητας εταιρειών από όλους τους οικονομικούς τομείς και την προετοιμασία τους για ένα καθαρότερο, ψηφιακό και ανθεκτικό μέλλον.
• Αναβάθμιση του InvestEU, του εμβληματικού επενδυτικού προγράμματος της Ευρώπης, σε ύψος 15,3 δισ. ευρώ, για την κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων σε έργα ανά την Ένωση.
• Ένας νέος Μηχανισμός Στρατηγικών Επενδύσεων ενσωματωμένος στο InvestEU για τη δημιουργία επενδύσεων ύψους έως 150 δισ. ευρώ για την προώθηση της ανθεκτικότητας στρατηγικών τομέων, ιδίως εκείνων που συνδέονται με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, και βασικών αξιακών αλυσίδων στην εσωτερική αγορά, χάρη στη συνεισφορά ύψους 15 δισ. ευρώ από το Next Generation EU.

3. Αξιοποίηση των διδαγμάτων από την κρίση:

• Ένα νέο πρόγραμμα για την υγεία, το EU4Health, με σκοπό την ενίσχυση της υγειονομικής ασφάλειας και την προετοιμασία για μελλοντικές κρίσεις στον τομέα της υγείας, με προϋπολογισμό ύψους 9,4 δισ. ευρώ.
• Ενίσχυση με ποσό ύψους 2 δισ. ευρώ του rescEU, του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης, ο οποίος θα επεκταθεί και θα ενισχυθεί για να δώσει στην Ένωση τη δυνατότητα να προετοιμάζεται και να ανταποκρίνεται σε μελλοντικές κρίσεις.
• Ποσό ύψους 94,4 δισ. ευρώ για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», το οποίο θα ενισχυθεί για τη χρηματοδότηση ζωτικής σημασίας έρευνας στον τομέα της υγείας, της ανθεκτικότητας και της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.
• Στήριξη των ανά τον κόσμο εταίρων της Ευρώπης με επιπλέον ποσό ύψους 16,5 δισ. ευρώ για την εξωτερική δράση, συμπεριλαμβανομένης της ανθρωπιστικής βοήθειας.
• Τα άλλα προγράμματα της ΕΕ θα ενισχυθούν ώστε το μελλοντικό δημοσιονομικό πλαίσιο να ευθυγραμμιστεί πλήρως με τις ανάγκες ανάκαμψης και τις στρατηγικές προτεραιότητες.Θα ενισχυθούν και άλλα μέσα ώστε να βελτιωθεί η ευελιξία του προϋπολογισμού της ΕΕ και η ικανότητά του να ανταποκρίνεται στις ανάγκες.

Η επίτευξη ταχείας πολιτικής συμφωνίας για το μέσο Next Generation EU και τον συνολικό προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 στο επίπεδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έως τον Ιούλιο είναι αναγκαία για να δοθεί νέος δυναμισμός στην ανάκαμψη και να εξοπλιστεί η ΕΕ με ένα ισχυρό εργαλείο για να σταθεί η οικονομία και πάλι στα πόδια της και να οικοδομηθεί το μέλλον.

ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΜΨΗ

Ανάκαμψη της οικονομίας δεν σημαίνει επιστροφή στην κατάσταση που επικρατούσε πριν από την κρίση αλλά ένα άλμα προς τα εμπρός. Πρέπει να αποκαταστήσουμε τις βραχυπρόθεσμες ζημίες που προκάλεσε η κρίση με τρόπο που να επενδύει επίσης στο μακροπρόθεσμο μέλλον μας. Όλα τα χρήματα που θα συγκεντρωθούν μέσω του Next Generation EU θα διοχετεύονται μέσω των προγραμμάτων της ΕΕ στον ανανεωμένο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ:

Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία ως στρατηγική ανάκαμψης της ΕΕ:

• Ένα μαζικό κύμα ανακαίνισης των κτιρίων και των υποδομών μας και μια πιο κυκλική οικονομία, που φέρνουν θέσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο·
• Σταδιακή εκτέλεση έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως αιολικής και ηλιακής ενέργειας, και εκκίνηση μιας καθαρής οικονομίας υδρογόνου στην Ευρώπη·
• Καθαρότερες μεταφορές και εφοδιαστική, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης ενός εκατομμυρίου σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και προώθηση των σιδηροδρομικών μετακινήσεων και της καθαρής κινητικότητας στις πόλεις και τις περιφέρειές μας·
• Ενδυνάμωση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης για τη στήριξη της επανειδίκευσης, που θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις να δημιουργήσουν νέες οικονομικές ευκαιρίες.

Ενίσχυση της ενιαίας αγοράς και προσαρμογή της στην ψηφιακή εποχή:

• Επένδυση σε περισσότερη και καλύτερη συνδεσιμότητα, ιδίως όσον αφορά την ταχεία εγκατάσταση των δικτύων 5G·
• Ισχυρότερη βιομηχανική και τεχνολογική παρουσία σε στρατηγικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, της υπερυπολογιστικής και του υπολογιστικού νέφους·
• Οικοδόμηση μιας πραγματικής οικονομίας δεδομένων ως κινητήριας δύναμης της καινοτομίας και της δημιουργίας θέσεων εργασίας·
• Αύξηση της ανθεκτικότητας στον κυβερνοχώρο.

Δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς ανάκαμψη για όλους:

• Το βραχυπρόθεσμο Ευρωπαϊκό Σύστημα Αντασφάλισης Ανεργίας (SURE) θα παράσχει 100 δισ. ευρώ για τη στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων·
• Το θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη και το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση θα εξασφαλίσουν ψηφιακές δεξιότητες για όλους τους πολίτες της ΕΕ·
• Δίκαιοι κατώτατοι μισθοί και δεσμευτικά μέτρα μισθολογικής διαφάνειας θα βοηθήσουν τους ευάλωτους εργαζομένους, ιδίως τις γυναίκες·
• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κλιμακώνει την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και αυτό θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να παράγουν έσοδα.

ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΜΙΑΣ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΕΡΗΣ ΕΕ

Η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει τη στρατηγική της αυτονομία σε ορισμένους συγκεκριμένους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών αλυσίδων αξίας και του ενισχυμένου ελέγχου των άμεσων ξένων επενδύσεων. Για την αύξηση της ετοιμότητας αντιμετώπισης κρίσεων και της διαχείρισης κρίσεων, η Επιτροπή θα ενισχύσει τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και θα δώσει ισχυρότερο ρόλο στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) στον συντονισμό της ιατρικής αντίδρασης σε καταστάσεις κρίσης.

Η ανάκαμψη πρέπει αναντίρρητα να βασίζεται στα θεμελιώδη δικαιώματα και στον πλήρη σεβασμό του κράτους δικαίου. Τα μέτρα έκτακτης ανάγκης πρέπει να είναι χρονικά περιορισμένα και αυστηρά αναλογικά. Η αξιολόγηση της Επιτροπής θα συμπεριληφθεί στην πρώτη έκθεση βάσει του μηχανισμού κράτους δικαίου.

Μπορούμε και πρέπει να αντλήσουμε διδάγματα από την παρούσα κρίση, αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσω της συμμετοχής των πολιτών, των κοινοτήτων και των πόλεών μας. Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην περαιτέρω ενίσχυση των δημοκρατικών θεμελίων της Ευρώπης στον κόσμο μετά την κρίση του κορονοϊού.

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΓΕΣΙΑ

Η ΕΕ έχει δεσμευθεί να ηγηθεί των διεθνών προσπαθειών για μια πραγματικά παγκόσμια ανάκαμψη, ιδίως μέσω του κοινού συντονισμού με τα Ηνωμένα Έθνη, τις G20 και G7, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Παγκόσμια Τράπεζα ή τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται ιδιαίτερα στενά με την άμεση γειτονία της στα ανατολικά και νότια και τους εταίρους της στην Αφρική.