Ως πανεπιστημιακοί δάσκαλοι επί δεκαετίες, ως πρόσωπα που από τα φοιτητικά μας χρόνια υπερασπιστήκαμε το πανεπιστήμιο, συνδέοντας το μέλλον αυτής της χώρας με την Παιδεία και τη Δημοκρατία, και ως λειτουργοί που είτε

Γνωρίζουμε καλά τα χρόνια προβλήματα των ελληνικών πανεπιστημίων. Οι έκνομες συμπεριφορές και ο μη σεβασμός των κανόνων της ακαδημαϊκής και δημοκρατικής συμβίωσης ήταν ένα από αυτά. Παρότι η έκταση των παραβατικών συμπεριφορών στα ΑΕΙ έχει υπέρμετρα διογκωθεί από ανθρώπους που συνήθως δεν γνωρίζουν το πανεπιστήμιο, η βία εναντίον διδασκόντων, προσωπικού και φοιτητών από ακραίες ομάδες υπήρξε πρόβλημα και παραμένει ακόμα. Δυσφήμησε το ελληνικό πανεπιστήμιο, οδήγησε σε υποβάθμιση ή καταστροφή υποδομών και περιόρισε την ελεύθερη διακίνηση ιδεών στο εσωτερικό του. Ωστόσο, κάθε πρόβλημα έχει την λύση που του αναλογεί. Αν η υστέρηση στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος παρατείνει μια κατάσταση, η υπερβολή δημιουργεί πρόσθετα και υπέρτερα προβλήματα.

Σήμερα, έστω με καθυστέρηση, υπάρχει αναγνώριση του προβλήματος από το σύνολο σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων. Επιπλέον, η πολύ πρόσφατη κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου (όποια άποψη και αν έχει κανείς για το ορθό της κατάργησης) σημαίνει ότι τα κρούσματα παραβατικότητας μπορούν να αντιμετωπιστούν περίπου όπως οπουδήποτε στην ελληνική επικράτεια: με την κλήση και την επέμβαση της ελληνικής Αστυνομίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου.

Πριν όμως το νέο καθεστώς δοκιμαστεί και αξιολογηθεί – κάτι που απαιτεί χρόνο και πανεπιστήμια σε λειτουργία- ξαφνικά όλα άλλαξαν. Ο μηχανισμός αντιμετώπισης των παραβατικών συμπεριφορών ανασχεδιάζεται. Επινοείται εκ του μηδενός μια νέα δομή, και μια παράλληλη νομική κατασκευή, ώστε να δικαιολογηθεί η εγκατάσταση ειδικού αστυνομικού σώματος στα ΑΕΙ.

Με την εγκατάσταση μόνιμης αστυνομικής φρουράς στα ΑΕΙ, ο ελληνικός ακαδημαϊκός χώρος απομακρύνεται θεμελιακά από την μακραίωνη ευρωπαϊκή παράδοση που τείνει να κρατάει την αστυνομία μακριά από τα πανεπιστήμια. Επιπλέον εισέρχεται σε μονοπάτια μέγιστου κινδύνου. Οι αστυνομικές φρουρές δυστυχώς θα επιτείνουν δραματικά το πρόβλημα και θα οδηγήσουν σε ένα φαύλο κύκλο συγκρούσεων και βίας με ανεξέλεγκτες συνέπειες. Μικρές και βίαιες περιθωριακές ομάδες θα διευρύνουν την απήχησή τους εκμεταλλευόμενες τη δυσαρέσκεια που θα προκαλέσει η εγκατάσταση της αστυνομίας σε ένα τόσο ευαίσθητο χώρο και θα βρουν πρόσφορο έδαφος δράσης.

Η σύγχυση των ορίων ανάμεσα σε παραβατικές πράξεις και σε νόμιμες πολιτικές δράσεις, συμβατικές και μη (όπως οι καταλήψεις), θα μεγεθυνθεί. Το τοξικό παιγνίδι ανάμεσα σε «κλέφτες και αστυνόμους» θα πολλαπλασιάσει τις εστίες έντασης. Θύμα θα είναι το ίδιο το πανεπιστήμιο και οι άνθρωποί του (φοιτητές, καθηγητές, διοικητικό προσωπικό).

Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση του 1821 δεν φανταζόμασταν ότι θα έπρεπε να παλέψουμε για να έχουμε πανεπιστήμια χωρίς την διαρκή παρουσία του ειδικού φρουρού και του κάθε λογής χωροφύλακα.

Τα πανεπιστήμια δεν είναι κέντρα ανομίας, όπως πολλοί είτε από άγνοια είτε από σκοπιμότητα διατείνονται. Είναι πρωτίστως κέντρα διδασκαλίας και έρευνας. Είναι ταυτόχρονα χώροι γέννησης και διάδοσης ιδεών και συνάντησης χιλιάδων ανθρώπων. Είναι χώροι πολιτισμικών γεγονότων, κοινωνικοποίησης αλλά και πολιτικοποίησης. Το πρόβλημα όμως των έκνομων συμπεριφορών υπάρχει και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Τα συντεταγμένα όργανα του πανεπιστημίου και όλη η ακαδημαϊκή κοινότητα ΜΠΟΡΟΥΝ να θέσουν τέρμα στα φαινόμενα παραβατικότητας που απειλούν το «σπίτι» μας. Η αποτελεσματική φύλαξη των πανεπιστημίων από μία εκπαιδευμένη υπηρεσία που θα λογοδοτεί στους πρυτάνεις είναι η μόνη λύση.

Αποφασίσαμε να ενώσουμε τις φωνές μας κάτω από αυτό το κείμενο, και να κάνουμε έκκληση, τώρα που λόγω των συνθηκών που προκάλεσε η πανδημία ακόμη προλαβαίνουμε να σώσουμε την ειρήνη στα πανεπιστήμια, για άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών από πανεπιστημιακούς θεσμικούς φορείς, συλλογικά όργανα ή και μεμονωμένα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας προκειμένου να επικρατήσει η λογική. Πρωτίστως καλούμε την κυβέρνηση να ακυρώσει ΑΜΕΣΩΣ τις φρουρές στα ΑΕΙ που με τόση επιπολαιότητα θέσπισε. Καλούμε, επίσης, την Αντιπολίτευση να εξειδικεύσει τη δική της πρόταση για θεσμοθέτηση Σώματος Φύλαξης των ΑΕΙ. Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται ένας ουσιαστικός δημόσιος διάλογος προκειμένου να βρεθούν οι βέλτιστες λύσεις.

Νίκος Χριστοδουλάκης, πρώην υπ. Εθνικής Οικονομίας, Ομ. Καθηγητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο

Νίκος Μαραντζίδης, Καθηγητής, ΠΑΜΑΚ

Αντώνης Λιάκος, Ιστορικός, Ομ. Καθηγητής ΕΚΠΑ