θα πραγματοποιηθεί και μια πραγματική μελέτη για την ανάπλαση της Πλατείας της πόλης μας δημιουργείται σε όλους μας προβληματισμός όσον αφορά τη μορφή και τα χαρακτηριστικά ενός νέου σχεδίου.
Ο Δήμος Κοζάνης λοιπόν σ' αυτό τον διαγωνισμό έθεσε κάποιους βασικούς άξονες πάνω στους οποίους οι διαγωνιζόμενοι θα έπρεπε να κινηθούν ώστε να αξιολογηθούν. Όμως αυτοί οι άξονες έμοιαζαν πιο πολύ με σχεδιαστικούς περιορισμούς παρά με κριτήρια διαμόρφωσης μιας πλατείας που θα απευθύνεται σε χιλιάδες πολίτες μιας ιστορικής πόλης, πρωτεύουσας Νομού και Περιφέρειας και ενός μεγάλου εμπορικού και συγκοινωνιακού κέντρου των Νότιων Βαλκανίων, με πολλές ιδιαιτερότητες και πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Το βασικό ερώτημα που προκύπτει και πρέπει να δώσουμε απάντηση για να προχωρήσουμε σε περισσότερες λεπτομέρειες είναι αν η νέα πλατεία θα είναι πράγματι νέα, οπότε τότε θα μιλάμε πράγματι για ανάπλαση και σύγχρονη διαμόρφωση, ή αν θα είναι «μια απ' τα ίδια», οπότε τότε θα μιλάμε για αποκατάσταση – μπάλωμα ενός ερειπίου όπως έχει καταντήσει σήμερα;

Για να απαντήσουμε σ' αυτό θα πρέπει να κοιτάξουμε και λίγο πέριξ του χώρου της πλατείας καλύπτοντας τουλάχιστον το ιστορικό και εμπορικό κέντρο της πόλης και λαμβάνοντας υπόψη τα γεωγραφικά και θεσμικά χαρακτηριστικά της πόλης.
Από τη στιγμή λοιπόν που οι ίδιοι... «βάλαμε τα χεράκια μας και βγάλαμε τα ματάκια μας» χωρίς να κρατήσουμε την παλαιά πόλη με τα θαυμαστά μακεδονικής αρχιτεκτονικής αρχοντικά δεν μπορούμε να έχουμε μια παραδοσιακή πλατεία καθώς δεν ταιριάζει με τον γύρω χώρο. Με τη σημερινή μορφή της πλατείας το θέαμα θυμίζει πιο πολύ χωριό παρά πόλη με τα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν.
Η Κοζάνη έχει ανάγκη από καλώς εννοούμενο εκσυγχρονισμό της όψης της με ιδιαίτερο σεβασμό στα λίγα μεν ιστορικά και παραδοσιακά μεν κτίρια που σώζονται. Η «βιτρίνα» μιας ορεινής πόλης αδιαμφισβήτητα είναι η Πλατεία της και αυτή διαμορφώνει και την ταυτότητά της. Με τη λογική ότι «έτσι όπως είναι τώρα μ' αρέσει γιατί πίνω την μπύρα με την παρέα μου στα όρθια το καλοκαίρι ή τις απόκριες» δεν μπορεί να μιλάμε για σχεδιασμό, όραμα κλπ. Αυτό που μπορούμε όμως να θέσουμε είναι κάποια κριτήρια που να προσανατολίζουν τον σχεδιασμό της πλατείας ώστε να την καθιστούν ταυτόχρονα ελκυστική, ανθρώπινη, λειτουργική και σύγχρονη.
Ελκυστική μπορεί να είναι με δυο τρόπους. Καταρχήν θα πρέπει να έχει μια όμορφη αρχιτεκτονική με κατάλληλο συνδυασμό χρωμάτων και υλικών που να δημιουργούν «ζεστή» ατμόσφαιρα. Επιπρόσθετα θα πρέπει τα υλικά αυτά να συνδυαστούν με σημεία πρασίνου και ίσως και με το υγρό στοιχείο.

Για να είναι ανθρώπινη θα πρέπει να διαθέτει αρκετούς χώρους καθήμενων, να είναι ευρύχωρη και να απευθύνεται σε μεγάλο ηλικιακό εύρος χωρίς να αποκλείει μέρος του πληθυσμού καλύπτοντας όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ανάγκες αναψυχής για όλους τους πολίτες.
Η λειτουργικότητα της πλατείας είναι το σημείο στο οποίο θα πρέπει να δοθεί το μεγαλύτερο βάρος καθώς θα πρέπει ουσιαστικά να αποτελεί έναν πολυχώρο στον ίδιο χώρο που να μπορεί κάθε φορά να προσαρμόζεται στις υπεράριθμες πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις που διοργανώνονται στο κέντρο της πόλης μας είτε από τον Δήμο είτε από μεμονωμένος Συλλόγους και Σωματεία. Θα πρέπει να προσφέρει μεγάλο ελεύθερο χώρο, να διαθέτει περίπτερα (σαφώς λιγότερα από αυτά που υπάρχουν σήμερα), τους απαραίτητους χώρους τιμής των τοπικών ευεργετών, ηρώων και ιστορικών προσώπων (προτομές, αγάλματα κλπ) οι οποίοι να «δένουν» με το ύφος και τη μορφή της πλατείας.

Σύγχρονη μπορεί να καταστεί η νέα πλατεία με τη χρήση καινοτόμου αρχιτεκτονικής αλλά και με τη χρήση νέων τεχνολογικών εφαρμογών όπως ο φωτισμός που τροφοδοτείται καθ' όλη τη διάρκεια της μέρας με φωτοβολταϊκά συστήματα, κινούμενα σκίαστρα για την παθητική ψύξη κάποιων χώρων της πλατείας, υποδαπέδια θέρμανση κατά τους μήνες του χειμώνα (εκμεταλλευόμενοι τις σωληνώσεις της τηλεθέρμανσης) και αρκετά άλλα. Ομολογουμένως, κάποια από τα παραπάνω εμπεριέχονταν και στους όρους του διαγωνισμού ανεξάρτητα εάν μετά δεν λήφθηκαν υπ όψη για την απόδοση των βραβείων για οποιονδήποτε λόγο.

Για ένα τόσο σημαντικό σημείο της πόλης μας, την Πλατεία και τη βόλτα που είναι σημείο αναφοράς για όλους μας θα πρέπει ο Δήμος να κάνει πολύ προσεκτικά βήματα και να εξαντλήσει την αυστηρότητα σε όλα τα παραπάνω κριτήρια και στον έλεγχο σχεδιασμού οποιασδήποτε εταιρείας ή γραφείου αναλάβει την μελέτη, καθιστώντας έτσι το κέντρο της Κοζάνης τέτοιο που να αρμόζει στην πρωτεύουσα της Δυτικής Μακεδονίας, να ανταποκρίνεται στην ιστορία της πόλης και στην οικονομική και συγκοινωνιακή σημασία της θέσης της.
Οι παραπάνω σκέψεις έγιναν με όσο το δυνατόν αντικειμενικά κριτήρια και επιχειρήματα χωρίς να εμπεριέχονται στοιχεία προσωπικού γούστου και προτιμήσεων από την πλευρά του Μηχανικού και της ειδικότητας και από την πλευρά ενός Κοζανίτη που σέβεται και τιμά την τοπική κουλτούρα, παράδοση και ιδιαιτερότητα.


είναι Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός*
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας