που θα κρίνουν το μέλλον του Νερού της Ευρώπης

• 12 Ιουνίου – Επιτροπή Μόνιμων Αντιπροσώπων 
• 14 Ιουνίου –Συνάντηση Διευθυντών Υδάτων 
• 17 Ιουνίου – Συνάντηση Υπουργών Περιβάλλοντος 
• 26 June – Επιτροπή Μόνιμων Αντιπροσώπων 

Σε αυτές τις συναντήσεις θα γίνει μία προσπάθεια να αλλάξει η ΟΠΥ (η ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/ΕΚ). 

Το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο δείχνει ότι το 78% των Ευρωπαίων θέλει από την ΕΕ να κάνει περισσότερα για την αντιμετώπιση της ρύπανσης των υδάτων. Οι κατάλογοι των ουσιών προτεραιότητας και των ρύπων των υπόγειων υδάτων χαρακτηρίζονται ως ελλιπείς, ξεπερασμένοι και ανίκανοι να προσφέρουν επαρκή προστασία των οικοσυστημάτων και της ανθρώπινης υγείας από ενδεχόμενη ρύπανση των υδάτων. Επιπλέον, η τρέχουσα προσέγγιση επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό σε μεμονωμένες ουσίες χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η επίδραση των χημικών μειγμάτων, χάνοντας έτσι τα πραγματικά φορτία των ρύπων που επηρεάζουν την υδρόβια ζωή. 

Μετά από την αργή πρόοδο υπό την ισπανική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, η βελγική προεδρία (η οποία λήγει στις 31/6/2024 και ακολουθεί η ουγγρική προεδρία) επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις για την επίτευξη συμφωνίας του Συμβουλίου σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής για επικαιροποιημένους ρύπους προτεραιότητας των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Δυστυχώς, η βελγική προεδρία δέχθηκε προτάσεις για αλλαγές στις βασικές διατάξεις της Οδηγίας Πλαισίου για τα Ύδατα, όπως η αρχή της μη υποβάθμισης. 

Στο σχέδιο που κυκλοφορεί[1] αποδυναμώνεται η πρόταση της Επιτροπής σε πολλές σημαντικές πτυχές, με τους παρακάτω τρόπους:

• Εισαγωγή δύο νέων εξαιρέσεων: i)για να επιτρέπονται βραχυπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις σε ένα ή περισσότερα ποιοτικά στοιχεία ενός υδάτινού συστήματος ή υδατικών σωμάτων και ii) για να επιτρέπεται η επιδείνωση της κατάστασης ενός υδάτινου συστήματος λόγω μετεγκατάστασης νερού ή ιζημάτων χωρίς να προκαλείται καθαρή αύξηση της ρύπανσης.
• Καθυστέρηση της ημερομηνίας συμμόρφωσης για τους νέους ρύπους επιφανειακών και υπόγειων υδάτων έως το 2039, με δυνατότητα εφαρμογής παρεκκλίσεων για δύο διαδοχικά ΣΔΛΑΠ, δηλαδή μέχρι το 2051. Επιπλέον, μετά από αυτό, θα ισχύουν εξαιρέσεις που αναφέρονται σε «φυσικές συνθήκες» (χωρίς χρονικό περιορισμό). Αυτό σημαίνει ότι μέχρι το 2033 θα υπάρχουν μόνο υποχρεώσεις παρακολούθησης για τις νέες ουσίες.
• Εξασθένιση των διατάξεων για προληπτική προσέγγιση στα υπόγεια ύδατα. Η Επιτροπή είχε ακολουθήσει τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων να ορίσει κατώτερα όρια κατά μία τάξη μεγέθους στα υπόγεια ύδατα (σε σύγκριση με τα επιφανειακά ύδατα) για κτηνιατρικά ιατρικά προϊόντα, προκειμένου να προστατευθούν τα οικοσυστήματα και η ανθρώπινη υγεία.

Κάποια από τα σημεία που αναδεικνύουν την ανάγκη του να μην αλλάξει η ΟΠΥ είναι τα εξής: 

-          Η συνεχής ενημέρωση των προτύπων της ΕΕ για τη ρύπανση των υδάτων θα πρέπει να αφορά στις χημικές πτυχές και να μην αγγίζει βασικές αρχές της ΟΠΥ, η οποία έχει υποβληθεί σε έλεγχο καταλληλότητας και κρίθηκε πλήρως κατάλληλη για τον σκοπό της.

-          Οι προτεινόμενες αλλαγές στις αρχές της Οδηγίας Πλαισίου για τα Ύδατα δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της ενημέρωσης των καταλόγων ρύπων και των προτύπων ποιότητας στα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα.

-          Η ενημέρωση των ουσιών προτεραιότητας και των ρύπων των υπόγειων υδάτων αποτελεί νομική απαίτηση και θα πρέπει να πραγματοποιείται τουλάχιστον κάθε έξι χρόνια. Οι τελευταίες ενημερώσεις πραγματοποιήθηκαν το 2013 (επιφανειακά ύδατα) και το 2014 (για τα υπόγεια ύδατα) αντίστοιχα και η τρέχουσα ενημέρωση έχει καθυστερήσει αρκετά χρόνια.

Η διαδικασία επικαιροποίησης της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα πρέπει να εστιαστεί μόνο σε τεχνικά σημεία (πχ ζητήματα χημικών συστάσεων) και όχι να οδηγήσει σε ολοκληρωτική αλλαγή της. Ελπίζουμε ειλικρινά ότι οι εκπροσώποι της κυβέρνησης θα απορρίψουν τις προτάσεις τροποποίησης του άρθρου 4 της ΟΠΥ που θα περιλαμβάνει νέες εξαιρέσεις. Άλλωστε το βασικό  συμπέρασμα του ελέγχου καταλληλότητας (Fitness Check) που έχει γίνει για την ΟΠΥ είναι ότι  πρέπει να εφαρμοστεί καλύτερα και όχι ότι πρέπει να αλλάξει.

Με βάση όλα τα παραπάνω καλούμε όλους τους πολίτες να ενημερωθούν περαιτέρω και να ασκήσουν όσο μεγαλύτερη πίεση μπορούν προς την κυβέρνηση ώστε να μην συναινέσει στην αλλαγή της ΟΠΥ.

Όσο πιο ενημερωμένη είναι η κοινή γνώμη τόσο πιο δύσκολο θα είναι για την κυβέρνηση να συναινέσει στην αλλαγή της ΟΠΥ!

Το Νερό είναι στο χέρι μας και είναι τρομερά σημαντικό για να το αφήσουμε να χαθεί!

Και μην ξεχνάτε: Ο αγώνας για το νερό δεν είναι «κατοστάρι» είναι μαραθώνιος! Και ακόμα και αν χάσουμε μία επιμέρους μάχη, στο τέλος τον πόλεμο θα τον κερδίσουμε! Αυτό έχει δείξει η ιστορία των τελευταίων 50 χρόνων σε όλο τον κόσμο, όλη την Ευρώπη και όλη την Ελλάδα!

* άρθρο των:Κονταξή Χριστίνα και Θεοδωρίδη Γιώργου

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1]: https://environment.ec.europa.eu/publications/proposal-amending-water-directives_en