“ξενόφερτης” Black Friday υποτίθεται ότι θα έφερνε μια ανακούφιση στο καταναλωτικό κοινό, ενόψει και των εορτών. Κατά πόσον όμως συνέβη αυτό;

Επιδιώκοντας η Prorata να εντοπίσει τη διείσδυση της Black Friday στην ελληνική κοινωνία πραγματοποίησε την τελευταία μεγάλη πανελλαδική έρευνα για το 2025, παρουσιάζοντας τις αντιλήψεις των Ελλήνων, καταγράφοντας τη συμμετοχή τους και ρίχνοντας βάρος σε πτυχές του καταναλωτικού θεσμού για πρώτη φορά.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 1054 ατόμων, ηλικίας 17 ετών και άνω, αμέσως μετά την εκπτωτική περίοδο της Black Friday.

Προκειμένου να ερμηνεύσουμε τα ευρήματα, τόσο από πλευράς επιχειρήσεων, όσο και από πλευράς καταναλωτών, ζητήσαμε από δύο ειδικούς να εξηγήσουν τις απαντήσεις των συμμετεχόντων.

Σημειώνεται, ότι παρακάτω παρουσιάζεται μέρος της έρευνας, καθώς το σύνολο των ευρημάτων (προφίλ, ηλικίες, επάγγελμα αγοραστών, γεωγραφία αγορών κτλ) είναι διαθέσιμο μετά από επικοινωνία με την Prorata.

Οι 6 στους 10 δεν ψώνισαν στη Black Friday

H συντριπτική πλειονότητα των ερωτηθέντων απάντησε πως δεν συμμετείχε στο… πνεύμα των εκπτώσεων της Black Friday. Μόλις το 39% έκανε αγορές, ενώ το 61% δήλωσε πως δεν ψώνισε.

«Είναι πολύ υψηλό ποσοστό το 61% για να είναι πραγματικό» λέει με κάποιο σκεπτικισμό η Χριστίνα Μπουτσούκη, Καθηγήτρια στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Διευθύντρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Logistics & Διοίκηση Αλυσίδας Εφοδιασμού».

«Αυτό που βλέπουμε πολλές φορές στις έρευνες, οι [συμμετέχοντες] δεν είναι τόσο ειλικρινείς για πολλούς λόγους». Ενδεχομένως, «κάποιοι δεν θέλουν να θεωρηθούν ότι είναι αυτοί που κηνηγούν τις ευκαιρίες τόσο πόλύ. Οπότε μπορεί να μη το δηλώσουνε έτσι. Άλλοι το κάνουνε για δικούς τους προσωπικούς λόγους».

«Δεν λέω ότι δεν ισχύει, αλλά δεν είναι τόσο διογκωμένο. Επίσης είναι λογικό να ισχύει αυτό γιατί στην Ελλάδα έχουν καθιεωρθεί οι εκπτώσεις που ξεκινούν οι κανονικές εποχιακές εκπτώσεις, οπότε εκεί ο κόσμος έχει πολύ μεγαλύτερη εξοικείωση και τις προτιμά» εξηγεί η κα Μπουτσούκη, τονίζοντας ότι οι Έλληνες δεν είναι ακόμα τόσο ανοιχτοί ώστε να παραδέχονται ότι κυνηγάνε τις προσφορές.

Ημέρα καταναλωτικής μανίας η Black Friday, λένε οι μισοί

Μεγάλο ποσοστό των ερωτηθέντων θεωρούν την περίοδο της Black Friday ως μια ημέρα καταναλωτικής μανίας (42%). Επίσης, ένα 37% τη συνδυάζει με μια ευκαιρία των μεγάλων επιχειρήσεων ώστε να πουλήσουν.

Από όσους ψώνισαν μάλιστα -δηλαδή το 39% των συμμετεχόντων στην έρευνα- 6 στους 10 προχώρησαν σε αγορές παρά το γεγονός ότι θεωρούν τη Black Friday ότι είναι μέρα καταναλωτικής μανίας και ευκαιρία για τις μεγάλες επιχειρήσεις, 37% και 38% αντίστοιχα (κάτω πίνακας).

«Όπως προκύπτει από τον ανωτέρω πίνακα τα ποσοστά εκείνων που προέβησαν σε αγορές παρά την άποψή τους ότι η Black Friday ευνοεί τις μεγάλες επιχειρήσεις ικανοποιώντας, συγχρόνως, την καταναλωτική μανία (38+37=75%) είναι πολύ μεγαλύτερα από εκείνες των δύο προηγούμενων κατηγοριών των οποίων το μερίδιο στο συνολικό αποτέλεσμα είναι σχετικά μικρό» εξηγεί ο δρ. Οικονομικών Επιστημών με κατεύθυνση στην επιχειρηματικότητα και καινοτομία και με 40ετή επιχειρηματική δραστηριότητα, Ηρακλής Γωνιάδης.

Με άλλα λόγια, ο δρ. Γωνιάδης λέει ότι η «μεγάλη μάζα αγοραστών βρίσκεται στο 79% εκείνων που το πρόσημό τους για την ημέρα αυτή (ή αυτόν τον θεσμό) ήταν περισσότερο αρνητικό παρά θετικό. Αποτέλεσμα το οποίο είναι πιθανό να επηρεάζεται από την καταιγιστική προβολή της Black Friday».

O μισοί αγόρασαν παππούτσια και ρούχα

Ο ρουχισμός και τα παππούτσια κυριάρχησαν στις αγορές των καταναλωτών κατά 48% ενώ δεύτερη πιο αγαπημένη αγορά είναι οι ηλεκτρικές συσκευές (24%) μαζί με τα καλυντικά και είδη προσωπικής φροντίδας (22%).

«Οι μισοί των αγοραστών προμηθεύτηκαν είδη πρώτης προτεραιότητας όπως η ένδυση/υπόδηση, με τα είδη τεχνολογίας, καλλωπισμού και οικιακού εξοπλισμού να υπολείπονται αρκετά παρότι, συνήθως, αναμένεται μεγάλη μείωση τιμών», παρατηρεί ο Ηρακλής Γωνιάδης.

Ωφελούνται οι επιχειρήσεις

Το 73% των ερωτηθέντων απάντησε ότι κερδισμένες βγαίνουν οι επιχειρήσεις και όχι οι καταναλωτές (2%).

«Παρότι, όπως φαίνεται από τον πίνακα, οι επιχειρήσεις θεωρούνται οι πλέον κερδισμένες το ποσοστό των αγοραστών κρίνεται σημαντικό περιλαμβάνοντας κι εκείνους που θεωρούν αμφότερους ως ωφελιμένους» επισημαίνει ο δρ. Γωνιάδης.

Το 55% θα ψωνίσει τα Χριστούγεννα

Μόλις το 42% από όσες/ους ψώνισαν κάλυψε τις ανάγκες του, με ένα 55% να δηλώνει ότι θα κάνει αγορές και στα Χριστούγεννα.

«Φαίνεται πως υπάρχει πάνω από 50% διάθεση αγορών και, συνεπώς, χώρος διεκδίκησης πωλήσεων» λέει ο κ. Γωνιάδης δίνοντας έναν τόνο αισιοδοξίας για τους Έλληνες επιχειρηματίες.

Στο ίδιο συντείνει και η κα Μπουτσούκη, ότι για τους επιχειρηματίες υπάρχει ακόμα ψωμί. «Στην Ελλάδα περιμένουν όλοι τις εκπτώσεις μετά τις γιορτές, λέει η ίδια «Με όποιον και να μιλήσετε ακόμα και να θέλει να πάρει κάτι τώρα, θα περιμένει τις εκπτώσεις».

Οι 6 στους 10 θα προσποιούνταν τους άρρωστους

Ένα μικρό ποσοστό, 12%, θα ήταν διατεθειμένο να προβεί σε διάφορες ενέργειες -όπως η ψευδής δήλωση ασθένειας στην εργασία του- προκειμένου να αγοράσει στη Black Friday.

«Ο καταναλωτής θα αγοράσει κατά τον τρόπο που τον βολεύει και σύμφωνα με τις πραγματικές οικονομικές του δυνατότητες. Εμφανίζεται, δηλαδή, συντηρητικότερος, όπως του επιτάσσει άλλωστε η οικονομική συγκυρία. Διαχειρίζεται το διαθέσιμο εισόδημά του με ψυχραιμία, χωρίς να θυσιάζει την άνεσή του και, βέβαια, αποφεύγοντας δεσμεύσεις και υποχρεώσεις προς τρίτους» παρατηρεί ο δρ. Γωνιάδης.

Ωστόσο, παρατηρώντας κυρίως το 12% για την κα Μπουτσούκη -και- ο Έλληνας αλλοιώνεται από το καταναλωτικό πνεύμα.

«Αυτό είναι ένα γενικοτερο φαινόμενο, δηλαδή τα ερεθίσματα που παίρνει ο κόσμος είναι μονίμως κυρίως από την Αμερική και δεν έχει να κάνει μόνο με τη διαφήμιση. Δείτε τι περνάει μέσα από τις ταινίες, τα σίριαλ, τις εκπομπές, τις σειρές που βλέπουμε όλοι και σε δείτε σε τί επίπεδο τα έχουμε υιοθετήσει. Το American Idol που ήρθε στην Ελλάδα πήρε διάφορες μορφές. Τα ακολουθούμε όλα» επισημαίνει η καθηγήτρια από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.

Πολλές επιχειρήσεις δημιουργούνε την ανάγκη στους καταναλωτές, μέσω του μάρκετινγκ. «Πολύ απλά, πόσοι από αυτούς που έχουνε smartphone το χρησιμοποιούνε πραγματικά σαν smartphone;» ρωτάει η κα. Μπουτσούκη. «Πολλοί λιγότεροι από εκείνους που πραγματικά το έχουν και το χρειάζονται».

Ο 1 στους 4 δαπάνησε πάνω από 400 ευρώ

Οι μισοί από όσους απάντησαν ότι ψώνισαν δαπάνησαν κάτω από 100 ευρώ στη Black Friday. Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό 14% απάντησε ότι δαπάνησε πάνω από 500 ευρώ ενώ το 8% έδωσε μεταξύ 400 και 500 ευρώ στις αγορές του.

Αυτό το 14% είναι εκείνοι που θα πάνε στις αγορές των ηλεκτρονικών αυτή την περίοδο, σύμφωνα με τη κα. Μπουτσούκη. «θα πάνε να αγοράσουν ένα κινητό γιατί, πολλές εταιρείς έκαναν καλές προσφορές και οι υπόλοιποι -επειδή όλοι μπαίνουν στο παιχνίδι- θα πάνε να εκμεταλλευτούνε λιγάκι και αν δουνε τι μπορούνε να βρούνε και τα πιο βασικά είναι ο ρουχισμός».

«Φαίνεται να επικρατεί η παλαιόθεν γνωστή θέση ότι “η φτώχια τρώει τον παρά”» λέει ο κ. Γωνιάδης, συνδυάζοντας το με το προφίλ των αγοραστών.

«Η ακριβέστερη περιγραφή του πελάτη με την αντίστοιχη τμηματοποίηση της αγοράς θα ενισχύσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του πωλητή περιορίζοντας και το κόστος προσέγγισής της» λέει ο έμπειρος στις επιχειρήσεις αναλυτής. «Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει ο πωλητής τον πελάτη, τις ανάγκες του και την οικονομική του δυνατότητα να τις καλύψει, προτού προχωρήσει στην στρατηγική τιμολόγησης αλλά και στην εκπτωτική του πολιτική».

Οι 7 στους 10 θέλουν τις κλασικές εκπτώσεις, όχι τη Black Friday

Αντί για τη Black Friday ο κόσμος προτιμά να ψωνίσει στις κλασικές εποχιακές εκπτωτικές περιόδους, κατά ένα 66%. Μόλις το 6% εξυπηρετείται από τη Black Friday.

«Όπως διαφαίνεται από τον πίνακα το αγοραστικό ενδιαφέρον δεν εστιάζεται μόνο στη συγκεκριμένη ημέρα, αλλά και στις τακτικές περιόδους των εκπτώσεων. Συνεπώς, υπάρχει χώρος και χρόνος αναδίπλωσης για τους πωλητές οι οποίοι, μόνο με την οργάνωση ενός άκρως χρηστικού και φιλικού ιστότοπου μπορούν να προσεγγίσουν τον δυνητικό τους πελάτη, διευκολύνοντάς τον ποικιλοτρόπως στην εκπλήρωση της αγοραστικής του επιθυμίας» αναφέρει ο κ. Γωνιάδης.

«Οι Αμερικανοί ψωνίζουν περισσότερο στη Black Friday γιατί γι΄αυτούς είναι μια παρα πολύ σημαντική γιορτή, είναι ημέρα αργίας, κλείνουν σχολεία, κλείνουν επιχειρήσεις, εμείς [στην Ελλάδα] έχουμε κάτι άλλο» συμπληρώνει η Χριστίνα Μπουτσούκη. «Ότι δεν έχουμε ενδώσει τόσο πολύ στο Black Friday ίσως είναι ενδεχόμενα και ένα καλό μήνυμα από τη δική μου πλευρά, γιατί βλέπω ότι κρατάμε κάποια πράγματα που είναι δικά μας. Έχουμε τις εκπτώσεις μας, έχουμε ένα τρόπο που λειτουργούμε».