Υπάρχει άραγε κάποιο δεδομένο (στοιχείο ή παράγων) που καθιστά τη γενικευμένη «βλάβη» στο ελλαδικό κράτος ανήκεστη; Και αν εντοπίσουμε αυτό το «κάτι» (στοιχείο ή παράγοντα) αρκεί ο εντοπισμός, η συνειδητοποίηση της αιτίας, για να μεταβάλει το ανήκεστο της βλάβης;

Οι γενικές κρίσεις συνάγονται συνήθως συμπερασματικά από υποκειμενικές εμπειρίες – δύσκολα μπορούν να διεκδικήσουν αντικειμενικότητα, καθολική εγκυρότητα. Λειτουργούν μόνο ως προτάσεις - προκλήσεις προς την κοινή γνώμη, ερμηνευτικές του παράγοντα που καθιστά αδιόρθωτη τη βλάβη και διεγερτικές (πιθανόν) αντιδράσεων ανασχετικών της βλάβης.

Μια τέτοια ερμηνευτική πρόταση, υποκείμενη σε επαλήθευση ή διάψευση, λέει: Το «κάτι» που καθιστά σήμερα την περίπτωση της Ελλάδας απελπιστική, είναι η καθολίκευση και ολοκληρωτική επικράτηση των εκφάνσεων της βλάβης: Ο, τι συμβαίνει «εν μακρώ» συμβαίνει και «εν σμικρώ», η βλάβη δεν εκδηλώνεται μόνο στα κέντρα λήψεως των κεντρικών αποφάσεων, αποδιοργανώνει κάθε παραμικρή λειτουργία τόσο της κρατικής μηχανής όσο και του κοινωνικού βίου. Από τα ανώτατα κλιμάκια της εξουσίας ώς τα αντανακλαστικά συμπεριφοράς των πολιτών στον δρόμο, όλα προδίδουν έναν κοινό «χαρακτήρα»: Απουσία μιας «κοινής λογικής» που να δεσμεύει τα άτομα, απόλυτη και αυτονόητη προτεραιότητα των κριτηρίων ιδιοτέλειας, επομένως αδυναμία στοιχειώδους συν-εννόησης, μεθοδική αποφυγή ανάληψης ευθυνών και δημιουργικής πρωτοβουλίας, τέλεια απουσία στόχων, ατομικών και συλλογικών, έξω από τη μεγιστοποίηση της καταναλωτικής ευχέρειας.

Τα κοινά αυτά συμπτώματα (τουλάχιστον αυτά) εμφανίζονται «εν μακρώ» και «εν σμικρώ». Καθορίζουν τον τρόπο λειτουργίας του υπουργικού συμβουλίου, μιας κομματικής κοινοβουλευτικής ομάδας, τις προϋποθέσεις σύγκλησης κομματικού συνεδρίου, αλλά και τον τρόπο της Γενικής Συνέλευσης ενός πανεπιστημιακού Τμήματος, ενός Συλλόγου Γονέων σε σχολειό, μιας συνέλευσης ιδιοκτητών σε πολυκατοικία ή οποιουδήποτε Δημοτικού Συμβουλίου. Ο τρόπος που διοικείται η ΕΡΤ δεν διαφέρει από το μπάχαλο μιας συνοικιακής εφορίας. Η λογική και η επιχειρηματολογία κάθε Κυβερνητικού Εκπροσώπου συμπίπτουν απόλυτα με την εκφραστική κάθε κομματικά διορισμένου, χωρίς μονιμότητα, υπαλλήλου Δημαρχίας. Η ραστώνη και η ευθυνοφοβία επιτελών πρωτοκλασάτων υπουργείων καθορίζουν τις συμπεριφορές υπαλλήλων και σε ένα ΚΕΠ ή σε αστυνομικό Τμήμα. Η αγλωσσία και δυσλαλία κορυφαίων κομματικών στελεχών είναι και το συχνότερο γνώρισμα δασκάλων στα σχολειά.

Οι γενικευμένες κρίσεις και διαπιστώσεις, στις καθημερινές μας συζητήσεις, αντλούνται συνήθως από ατομικές, αποσπασματικές εμπειρίες – η εγκυρότητά τους κρίνεται από το αν τις καθολικεύουμε ενδεικτικά ή αυθαίρετα. Δεν υπάρχει σήμερα πολίτης του ελλαδικού κράτους που να μην έχει να συνεισφέρει ενδεικτικά παραδείγματα αλογίας, διάλυσης των κρατικών λειτουργιών, διαφθοράς των λειτουργών, από προσωπική του πείρα. Και η πλειονότητα των παραδειγμάτων είναι από τις εφορίες, τις πολεοδομίες, τα νοσοκομεία.

Η επιφυλλίδα σήμερα θα πειθαρχήσει στην εθιμική πρακτική και τη συστοιχία του «εν μακρώ» και «εν σμικρώ» θα την εικονογραφήσει ενδεικτικά με προσωπικό, αντιπροσωπευτικό παράδειγμα.

Εδώ και λίγα χρόνια, υπάρχει καινούργιος τύπος αστυνομικής ταυτότητας που πρέπει να αποκτήσει κάθε πολίτης. Η απόκτηση προϋποθέτει αυτοπρόσωπη παρουσία στο αστυνομικό Τμήμα με τη συνοδεία ενός «μάρτυρα». Το ελλαδικό κράτος δεν αναγνωρίζει εγκυρότητα στα πιστοποιητικά ταυτοπροσωπίας που έχει το ίδιο χορηγήσει: προηγούμενο Δελτίο Αστυνομικής Ταυτότητας, Διαβατήριο, άδεια οδήγησης αυτοκινήτου. Χρειάζεται έναν πρώτο τυχόντα που ο πολίτης θα τον σέρνει επί μέρες στην «ουρά» αναμονής αστυνομικού τμήματος, ώσπου να κατορθώσει κάποτε να βρεθεί μπροστά στον αρμόδιο για την έκδοση ΔΑΤ υπάλληλο.

Χρειάστηκαν τρία χαμένα πρωινά δουλειάς δύο ανθρώπων (ακοστολόγητες από το κράτος «εργατοώρες»), τρεις φορές να υποχρεωθώ σε ευγενικούς γείτονες για την αποδοχή τους να μαρτυρήσουν ότι δεν είμαι κάποιος άλλος από αυτόν που φωτογραφίζουν τρία κρατικά πιστοποιητικά. Και βρέθηκα επιτέλους μπροστά στον αρμόδιο. Ελεγξε παράβολα και φωτογραφίες, αλλά και το Πιστοποιητικό Γεννήσεως από τον Δήμο Αθηναίων που έχει τρίμηνη ισχύ. Αυτό είχε λήξει πριν από τέσσερις μέρες. Μου έδωσε πίσω όλα τα χαρτιά μου και την εντολή να προσκομίσω καινούργιο Πιστοποιητικό Γεννήσεως. Τόλμησα να ρωτήσω, τι θα μπορούσε να έχει αλλάξει, ως προς την ημερομηνία και τον τόπο της γέννησής μου, τις τελευταίες τέσσερις μέρες. Η απάντηση του αρμόδιου ακαταμάχητη: «Εγώ εκτελώ εντολές».

Καινούργιες ώρες εργασίας χαμένες, πάλι ουρές στο ΚΕΠ και στην αστυνομία, κάποτε ξαναφτάνω μπροστά στον αρμόδιο. Ελέγχει, συνοφρυώνεται και αποφαίνεται: «Εχουμε πρόβλημα με το πατρώνυμο». Το προηγούμενο Δελτίο Ταυτότητας, όπως και το Διαβατήριο, η άδεια οδήγησης, η φορολογική μου δήλωση, τα ενδεικτικά μου στο σχολειό, κάθε δημόσιο έγγραφο που με αφορά, έγραφε και γράφει πάντοτε Γιανναράς Χρήστος του Σπυρίδωνος. Ξαφνικά, το Πιστοποιητικό Γεννήσεως, με ίδιο αριθμό Δημοτολογίου, αναγράφει: Γιανναράς Χρήστος του Σπύρου. «Είναι άλλο όνομα», αποφαίνεται ο αστυνομικός.

Επιχειρώ απεγνωσμένα να του εξηγήσω ότι πρόκειται για διαφορά ονόματος και υποκοριστικού ή «χαϊδευτικού», δεν υπάρχει Ελληνόφωνος που να θεωρεί διαφορετικά τα ονόματα Σπυρίδων και Σπύρος, Κωνσταντίνος και Κώστας, Αικατερίνη και Κατερίνα, Ιωάννης και Γιάννης. Οτι αν στα δημόσια έγγραφα αρχίσουμε να αναγράφουμε τα υποκοριστικά, ο κώδικας ταυτοπροσωπίας (αυτονόητη βάση για τις σχέσεις του πολίτη με το κράτος) τινάζεται τον αέρα. Δεν έπεισα τον αστυνομικό και συνεχίζω να παλεύω με το ΚΕΠ, τη Δημαρχία και το Ληξιαρχείο να βρω άκρη. Ας σημειωθεί ότι και στις τρεις αυτές υπηρεσίες οι υπάλληλοι δεν σηκώνουν το τηλέφωνό τους όταν καλεί. Αναγκάζουν τον πολίτη να τους επισκεφθεί.

Εντόπισα ότι στο χειρόγραφο Δημοτολόγιο, κάποιος υπάλληλος διέγραψε, μάλλον πρόσφατα, το πατρώνυμο Σπυρίδων και έγραψε δίπλα: Σπύρος. Υποθέτω ότι επρόκειτο για «προοδευτικό» υπάλληλο που θεώρησε το Σπυρίδων «καθαρευουσιάνικο». Βλέπω και στα αγγελτήρια κηδειών που γράφουν τώρα «του Κοντολέων», «του Σκευοφύλαξ», «του Ξενοφών» – το θεωρούν δημοτική. Θυμάμαι και τον Κ. Σημίτη που θεωρούσε το «παρήγαγε» καθαρεύουσα και έλεγε με πρωθυπουργική αυθεντία: «Η Ελλάδα πέρυσι παρήγε τόσους τόνους πατάτα»! (ας πούμε). Ετσι κατάλαβα ότι η «εν σμικρώ» ιδιωτική μου ταλαιπωρία δένει με την «εν μακρώ» κυρίαρχη αλογία, ακρισία, ευθυνοφοβία, αγλωσσία.

Αν υπάρχει αντιπρόταση στην οικονομική μας καταστροφή και στον διασυρμό μας, πρέπει να περιλαμβάνει τα «εν σμικρώ» μαζί με τα «εν μακρώ».
ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ακούγοντας την Τετάρτη τον κ. Κωνσταντίνο Μητσοτάκη στο Mega, πολλοί πρέπει να έμειναν με την απορία: αφού, όπως είπε, τα έκανε όλα σωστά κατά τη διακυβέρνησή του, τότε γιατί το 1993 τρέχαμε για να σωθούμε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Η αλήθεια είναι ότι την περίοδο 1990-1993 έγιναν πολλά σωστά. Περικόπηκαν δαπάνες, πήρε μια ανάσα το ασφαλιστικό, ιδιωτικοποιήθηκαν οργανισμοί κ.λπ. Το αποτέλεσμα όμως δεν ήταν μόνο πολιτικά καταστροφικό, αλλά και οικονομικά αναποτελεσματικό. Οι εγχειρήσεις επέτυχαν, αλλά ο ασθενής κινδύνευσε να πεθάνει.

Η απάντηση σ’ αυτό είναι ότι οικονομία δεν είναι ένας απλός ισολογισμός εσόδων και δαπανών, εμπεριέχει κι ένα πράγμα που λέγεται κοινωνία. Αυτή αντιδρά με ποικίλους τρόπους και μπορεί να ακυρώσει ακόμη και τις καλύτερες προθέσεις. Μπορεί δηλαδή, όσα ξέρει ο κυβερνήτης να μην τα ξέρει ο κόσμος όλος, αλλά ένα πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας προαπαιτεί να τα καταλάβει ο κόσμος όλος. Διότι μπορεί οι αγορές να κινούνται πλέον με τις ταχύτητες του φωτός, οι κοινωνίες έχουν τους δικούς τους ρυθμούς. Δεν αντιδρούν με το πάτημα ενός κουμπιού, όπως γίνεται με τη μεταφορά μερικών δισεκατομμυρίων από τη Σιγκαπούρη στη Νέα Υόρκη σε κλάσματα δευτερολέπτου. Οι κοινωνίες έχουν διαδικασίες, συζητήσεις, διαπραγματεύσεις. Αυτήν τη χασομέρια την ονομάζουμε δημοκρατία. Και όπως πάνε τα πράγματα αναδεικνύεται ένα επιπλέον ερώτημα. Συμφωνήσαμε ότι οι αγορές υπαγορεύουν αποφάσεις. Τώρα συζητάμε αν θα πρέπει να ορίζουν και τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, δηλαδή την ίδια τη δημοκρατία;

Αυτό είναι ένα γενικότερο ερώτημα στο οποίο φυσικά δεν μπορεί να απαντήσει η Ελλάδα. Στα καθ’ ημάς κυκλοφορεί ένα παράγωγο δόγμα, που λέει ότι όλα θα ήταν διαφορετικά αν τα μέτρα ανακοινώνονταν, άμα τη αναλήψει των καθηκόντων της νέας κυβέρνησης. Πιθανότατα έτσι είναι και ο γράφων πολλάκις το επεσήμανε, όπως επεσήμαινε και πριν από την 5η Οκτωβρίου ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται στο κόκκινο και πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα. Δηλαδή τα πράγματα θα ήταν επίσης διαφορετικά, αν πουλούσαμε την Ολυμπιακή το 2002 αντί για το 2008, αν δεν προσθέταμε 80.000 υπαλλήλους τα τελευταία πέντε χρόνια, αν η στατιστική υπηρεσία λειτουργούσε ανεξάρτητη, αν, αν, αν...

Μόνο που εδώ μπαίνουμε στο ασταθές έδαφος της «what if» ιστορίας. Συγκρίνουμε μια υπαρκτή κατάσταση με μία από τις εκατομμύρια πιθανές που μπορούν να υπάρξουν. Μια πιθανή είναι να ανακοινωνόταν τα μέτρα, να υπήρχαν ευρύτατες κοινωνικές αντιδράσεις, να τις ελάμβαναν υπόψη οι αγορές και τα διαβόητα spreads να εκτοξευόταν πάλι στα ουράνια. Δεν υποστηρίζουμε ότι αυτή θα ήταν η εξέλιξη, απλώς τονίζουμε ότι αυτή είναι εξίσου πιθανή με την άλλη γραμμική εξέλιξη που λέει: παίρνουμε τα μέτρα, οι αγορές πείθονται και τα spreads δεν ανεβαίνουν. Η «what if» ιστορία έχει τόσες εκδοχές, όσες μπορεί να φανταστεί κανείς. Και το ΚΚΕ λέει ότι αν δεν υπήρχε ο Γκορμπατσόφ ο σοσιαλισμός θα θριάμβευσε στον κόσμο...

Το θέμα τώρα είναι το μέλλον. Ανεξαρτήτως των spreads και των αγορών η χώρα χρειάζεται άλλο οικονομικό και παραγωγικό μοντέλο. Χρειάζεται να απελευθερωθεί η (πραγματική) αγορά, να ανοίξουν τα κλειστά επαγγέλματα, να περιοριστούν οι αναρίθμητες μικρές σπατάλες του κράτους. Οχι γιατί το λένε οι «αγορές» -αυτές έτσι κι αλλιώς μόνο νούμερα κοιτούν- αλλά γιατί το υπαγορεύει η λογική.
ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Για να απαντήσουμε στο ερώτημα «θα τα καταφέρουμε ως χώρα να ξεπεράσουμε τη σημερινή κρίση;» πρέπει να έχουμε την απάντηση στο ερώτημα «πόσο και σε ποιες απόψεις του έχει αλλάξει ο κ. Παπανδρέου σε σχέση με τον περασμένο Οκτώβριο». Είναι σαφές πως ο σημερινός Παπανδρέου δεν έχει καμιά σχέση με τον «λεφτά υπάρχουν» αρχηγό της αντιπολίτευσης. Η δεινή πραγματικότητα και ο κίνδυνος μιας στάσης πληρωμών τον έχουν προσγειώσει, τον έχουν κάνει πολύ πιο ρεαλιστικό και στοχοπροσηλωμένο. Πριν από λίγους μήνες στενοί του επιτελείς υποστήριζαν πως προτιμά να παραιτηθεί παρά να εφαρμόσει ένα «νεοφιλελεύθερο» πρόγραμμα. Προφανώς η ανάγκη έχει βάλει στη γωνία τη «Σοσιαλιστική Διεθνή» και τα «πράσινα ομόλογα».

Ο κ. Παπανδρέου «δάγκωσε τη σφαίρα», όπως θα έλεγαν και οι Αγγλοσάξονες, και έλαβε τα μέτρα που ήταν προφανές ότι έπρεπε να πάρει το φθινόπωρο. Τώρα όμως υπάρχουν ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα, τα οποία κανείς πολιτικός αναλυτής δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα, εκτός αν πρόκειται για μοντέρνα Πυθία:

- Πόσο μεγάλη θα είναι η κοινωνική αναταραχή που είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι θα ξεσπάσει στη χώρα, ειδικά όταν αρχίσει να γίνεται αισθητή η μείωση εισοδημάτων όλων; Ολοι οι ξένοι οικονομολόγοι και ειδικοί υποστηρίζουν πως σε όλες τις χώρες όπου υπήρξε βίαιη μεταβολή εισοδημάτων και συντάξεων σημειώθηκε κοινωνική έκρηξη. Από την έκτασή της και το αν θα λάβει διαστάσεις «Δεκεμβριανών» διαρκείας θα εξαρτηθούν πολλά.

- Πόσο θα αντέξει η συνοχή του ΠΑΣΟΚ; Ηδη οι αντιδράσεις είναι πολλές και το «λαϊκό» κομμάτι του κόμματος ετοιμάζεται να κάνει το δικό του αντάρτικο. Δυστυχώς στο Μέγαρο Μαξίμου δεν μοιάζει να βρίσκεται το γερό χέρι που θα συγκρατήσει τα πράγματα.

- Η ενότητα του ΠΑΣΟΚ κινδυνεύει να δοκιμαστεί έτι περαιτέρω όταν η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να προχωρήσει και σε διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας, στα κλειστά επαγγέλματα κ. λπ. Δεν ξέρουμε αν και πόσο γρήγορα θα πάει σε αυτή την κατεύθυνση ο κ. Παπανδρέου. Ολοι οι ειδικοί τού επισημαίνουν πως είναι ο μόνος τρόπος να εισέλθουμε σε μια τροχιά ανάπτυξης που θα μας βγάλει από τη στασιμότητα. Τον στόχο αυτόν, όμως, δεν μπορεί να τον υπηρετήσει η αρμόδια υπουργός, εκτός αν και εκείνη αλλάξει λόγω της πίεσης της πραγματικότητας.

- Θα βρεθούν οι άνθρωποι, από τον γενικό διευθυντή έως τον υπουργό, που θα μπορέσουν να βάλουν τάξη στο χάος των δαπανών και της σπατάλης στον ευρύτερο δημόσιο τομέα; Θα εγκατασταθει ποτέ ένα σοβαρό σύστημα παρακολούθησης των δαπανών ή θα συνεχίσει το Γενικό Λογιστήριο να λειτουργεί με τριτοκοσμικό τρόπο; Θα τοποθετηθούν άνθρωποι στα νοσοκομεία που θα μπορούν να συγκρουσθούν με συμφέροντα, μαφίες κ. ά. για να μειώσουν τη ρεμούλα από το φάρμακο; Προς το παρόν, ελάχιστα στελέχη της σημερινής κυβέρνησης αναδεικνύονται αντάξια των περιστάσεων, προφανώς γιατί γαλουχήθηκαν με την αντίληψη πως ο πολιτικός σκορπάει, δεν κόβει κονδύλια.

Από τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, θα εξαρτηθει αν η χώρα θα μπει στον δρόμο της ανόρθωσης. Ο κ. Παπανδρέου δεν ήταν ποτέ ιδιαιτέρως καλός μάνατζερ. Τώρα όμως χρειάζεται, έστω υπό τον πρωθυπουργό, η καλύτερη ομάδα πολιτικού και οικονομικού μάνατζμεντ που είχε ποτέ η χώρα. Δεν είναι ώρα ούτε για συναισθηματικές επιλογές ούτε για πειράματα με νεοσσούς της πολιτικής. Το project της μείωσης του κράτους και της ανάπτυξης μέσω του ανοίγματος της αγοράς είναι απίστευτα περίπλοκο.

Οι πατριδοκάπηλοι και οι πάλι  εν δράσει. Αυτή τη φορά χτύπησαν στην Καστοριά την οποία επιχείρησαν να κρατήσουν αμόλυντη από το .. μίασμα του Αντώνη Καφετζόπουλου.

Ο γνωστός ηθοποιός και στέλεχος των Οικολόγων Πράσινων, που ανέβηκε στην Καστοριά για να δώσει μια θεατρική παράσταση, χαρακτηρίστηκε ανεπιθύμητος από τη «Χρυσή Αυγή». Χρησιμοποιώντας τις εκφράσεις «φιλοσκοπιανός» και «φιλότουρκος» και μιλώντας για «πολιτικές προδοσίες» η εν λόγω οργάνωση με ανακοίνωση της κάλεσε τους Καστοριανούς να μην αγοράσουν ούτε ένα εισιτήριο, γιατί θα τρίζουν τα κόκκαλα του Παύλου Μελά και του Γερμανού Καραβαγγέλη !!

Πέρα από τη θυμηδία που προκαλεί η προκήρυξη της «Χρυσής Αυγής», το νέο περιστατικό έχει προφανώς τις πολιτικές του προεκτάσεις. Οι φασιστικές προκλήσεις και τα κρούσματα αυτού του είδους έχουν γνωρίσει έξαρση τα τελευταία χρόνια.  Η ευθύνη , πέρα από τους φυσικούς αυτουργούς, επιμερίζεται σε όλους όσους τα υποθάλπουν  και αρέσκονται στο προσοδοφόρο “εμπόριο της σημαίας”. Πολιτικοί από τα περισσότερα κόμματα πυροδοτούν, ευκαιρίας δοθείσης, το κλίμα του εθνο-λαϊκισμού και δαιμονοποιούν κάθε αντίθετη άποψη, που καταδικάζει τις υπερβολές, την προγονοπληξία και τη μετατόπιση ευθυνών σε όλους πλην ημών των «ανάδελφων». Η συγκυρία της βαθιάς δημοσιονομικής κρίσης και των σκληρών οικονομικών μέτρων προσφέρεται εξάλλου για κυνήγια μαγισσών και για πολιτική ποινικοποίηση όσων υποστηρίζουν ότι η συνεργασία και η συνύπαρξη με τους γείτονες είναι μονόδρομος.

Το θέμα έχει και μια πρόσθετη διάσταση: την αντιμετώπιση της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η Δυτική Μακεδονία έχει εκτεθεί αρκετές φορές διεθνώς λόγω των ακραίων αντιδράσεων και των επιθέσεων που αντιμετώπισαν άνθρωποι της τέχνης (Αγγελόπουλος, Βούλγαρης κλπ).

Αυτή η μακαρθική συμπεριφορά όμως δεν αφορά τη συντριπτική πλειοψηφία των Δυτικομακεδόνων. Ας το αποδείξουμε λοιπόν στην πράξη απομονώνοντας και καταδικάζοντας όσους επιχειρούν να ξεθάψουν τα τόμαχωκ της μισαλλοδοξίας

 Ο Τοπικός Πόρος, ύψους περίπου 15.000.000 €/έτος, ο οποίος διεκδικήθηκε επί μία δεκαετία ως ανταποδοτικό τέλος για έργα περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής και «μεταλλάχτηκε» κατά τη θεσμοθέτηση του το 1997 σε «τοπικό πόρο ανάπτυξης», συνεχίζει να εκτροχιάζεται σε εργαλείο μικροπολιτικής και παραγοντισμού των τοπικών αρχόντων. 

Τελευταίο δείγμα διασπάθισης ο μακρύς κατάλογος αρκετών «αναπτυξιακών»  έργων και παροχών που περιλαμβάνονται και στο 3^ο πενταετές πρόγραμμα (ΕΑΠ) 2007 - 2011,  το οποίο αναρτήθηκε πρόσφατα στο διαδίκτυο με πρωτοβουλία του Νομάρχη Κοζάνης.

Ο Πόρος κατακερματίζεται σε δεκάδες ή και εκατοντάδες μικροέργα που σε άλλους νομούς αποτελούν υποχρέωση του κράτους η των ΟΤΑ. Κατασκευές και συντηρήσεις δρόμων, επισκευές η επεκτάσεις Δημαρχείων, σχολείων, γηπέδων, αποδυτηρίων, κερκίδων, WC (250.000 για WC νομαρχίας !), αμαξοστάσια κλπ, απορροφούν ένα σημαντικό κονδύλι του Πόρου και «βουλώνουν τρύπες» ή «τακτοποιούν» διάφορες υποχρεώσεις των Δημάρχων. Η υπόλοιπη χώρα πού δεν έχει Πόρο πως καλύπτει αυτές τις ανάγκες της ;; Η οδοποιία της και οι αθλητικές κατασκευές χρηματοδοτούνται κατά κανόνα από τα ταμεία του κράτους και της ΕΕ, εδώ όμως σπαταλούμε τον Πόρο γιατί μας δίνει εύκολο και ζεστό χρήμα.

Εξακολουθούν, αν και σε αρκετά μικρότερο βαθμό, οι χρηματοδοτήσεις σωματείων και συλλόγων, (Οικ. Επιμελητήριο 150.000 για αγορά κτηρίου γραφείων, Εύξεινος Λέσχη 485.000 για αποπεράτωση κτηρίου, ΤΕΕ 70.000 για εκπαίδευση μελών, Εργ. Κέντρο Κοζ 50.000 για ψηφιοποίηση αρχείου, κλπ). Πέραν όμως των εμφανών κονδυλίων υπάρχουν και άλλα που στεγάζονται κάτω από τίτλους, όπως «ενίσχυση πολιτιστικών θεσμών 700.000» κλπ.

Υπενθυμίζουμε ότι το διάτρητο καθεστώς έμμεσης ενίσχυσης σωματείων και συλλόγων, ισχύει από καταβολής Πόρου, με  διαμεσολαβητές δημάρχους και άλλους παράγοντες και χαλαρότατα κριτήρια χρηματοδότησης. Όμως οι επιχορηγήσεις από τον Πόρο για έξοδα λειτουργίας-στέγασης κλπ είναι παράνομες, παρά τη νομιμοφανή μορφή τους. (Συνήθως προσκομίζονται κάποια εικονικά ή «φουσκωμένα» τιμολόγια εκτέλεσης έργων ή δράσεων). Καλώς λοιπόν περιορίζεται – και πρέπει να τελειώνει οριστικά – αυτή η ιστορία.

Κι εδώ εξηγούμαστε για να μην παρεξηγούμαστε. Δεχόμαστε ότι οι περισσότεροι Σύλλογοι (εκτός από όσους είναι «σφραγίδες» ή .. παρέες) έχουν να παρουσιάσουν αξιόλογες δραστηριότητες. Στους άλλους νομούς της χώρας όμως, όπου δεν υπάρχει «Πόρος», πώς επιβιώνουν οι Σύλλογοι ; Χρησιμοποιούν προφανώς τους πάγιους και αποδεκτούς τρόπους οικονομικής ενίσχυσης (προγράμματα, χορηγούς κλπ), που απαιτούν βέβαια περισσότερο κόπο και χρόνο.

Ας κάνουμε λοιπόν το ίδιο κι εδώ, αφήνοντας κατά μέρος τον εύκολο δρόμο του Πόρου, που δημιουργεί και μια πελατειακή σχέση κράτους - μαζικών φορέων.

Η Οικολογική Κίνηση ούτε ζήτησε, ούτε πρόκειται να ζητήσει ποτέ ενίσχυση από τον Πόρο, παρότι έχει προτεραιότητα σαν οργάνωση ασχολούμενη ενεργά επί 23 χρόνια με το περιβάλλον.

Ένα δεύτερο θέμα είναι το είδος των έργων που εντάσσονται για χρηματοδότηση. Το 3^ο ΕΑΠ κινείται στην ίδια περίπου φιλοσοφία με τα προηγούμενα, αφού δίνει προτεραιότητα σε έργα και «Δομές» αμφιλεγόμενης ανάπτυξης, ενώ βάζει σε δεύτερη μοίρα τα έργα περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής. Υπενθυμίζεται ότι ο Τοπικός Πόρος δεν θεσμοθετήθηκε για να χρηματοδοτεί οτιδήποτε βαφτίζεται ως «ανάπτυξη» από τον οποιονδήποτε. Δόθηκε ως συγκεκριμένο αντιστάθμισμα στην απομύζηση των φυσικών πόρων (εδάφη – νερά – λιγνίτες) και στη διαρκή περιβαλλοντική υποβάθμιση λόγω των βιομηχανικών δραστηριοτήτων της ΔΕΗ.

Τα διατιθέμενα κονδύλια θα έπρεπε συνεπώς να βελτιώνουν την ποιότητα ζωής και την κατάσταση του περιβάλλοντος, ενώ παράλληλα να διασφαλίζουν την αειφορία. (Αειφόρος είναι η ανάπτυξη που γίνεται με σεβασμό στους φυσικούς πόρους και στην αναπαραγωγική ικανότητα της γης, η οποία ανήκει σε όλα τα όντα του πλανήτη, τωρινά αλλά και επόμενα). Επομένως, πέραν των έργων περιβάλλοντος, τα έργα ανάπτυξης του Πόρου πρέπει να υπηρετούν μια αειφόρο λογική και να κατευθύνονται στην ορθολογική διαχείριση και ανάταξη του φυσικού κεφαλαίου, το οποίο έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα τα τελευταία 50 χρόνια.

·       Ο τομέας «Προστασία αποκατάσταση και αναβάθμιση του φυσικού και δομημένου Περιβάλλοντος» περιορίζεται στο 12 %. Αλλά το καθαρά περιβαλλοντικό ποσοστό πέφτει κάτω από το 10 %, καθώς σε αυτό τον τομέα (Μέτρο 2.1) περιλαμβάνεται και αρκετή οδοποιία. Π.χ ο κόμβος Κοίλων, που βαφτίζεται .. έργο περιβάλλοντος κοστίζει 860.000 (1,2%). Τα υπόλοιπα έργα του Υποπρογράμματος 2 (Περιβάλλον και Ποιότητα ζωής) είναι σε μεγάλο μέρος τους ή μετεγκαταστάσεις οικισμών, που δεν είναι υποχρέωση του Πόρου, καθώς και αναρίθμητα κονδύλια «τεχνικών και κοινωνικών υποδομών» (8.000.000), αθλητικών εγκαταστάσεων (2.000.000), που όπως είπαμε είναι υποχρέωση της Πολιτείας και όχι του Πόρου. Από όλα λοπον έχει ο «μπαχτσές» στο Υποπρόγραμμα Περιβάλλον: διαμόρφωση νεκροταφείων, επισκευές εκκλησιών και μοναστηριών, ΚΑΠΗ κλπ, μέχρι και το ΚΤΕΟ από το Υποπρόγραμμα Περιβάλλοντος επισκευάζεται (43.444)  

·       Η «ενίσχυση της επιχειρηματικότητας - παραγωγής» (Άξονας 3) καλύπτει το 30% του ΕΑΠ. Από αυτά τα μισά πάνε σε δομές αμφίβολης αποτελεσματικότητας και τα υπόλοιπα στην πραγματική παραγωγή. Η Δυτική Μακεδονία έχει γεμίσει από «Δομές» και Υπηρεσίες στήριξης της επιχειρηματικότητας («Θυρίδες», «Παρατηρητήρια», «Αντένες», «Κέντρα στήριξης», «Κέντρα υποδοχής επενδυτών», Διαβαλκανικό Κέντρο, κλπ), με επικαλυπτόμενα αντικείμενα, όπου διάφοροι και συχνά άπειροι υπάλληλοι συμβουλεύουν επιχειρηματίες. (Συνήθως οι πρώτοι είναι .. περισσότεροι από τους δεύτερους). Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα τα Προγράμματα «επιχειρηματικής κατάρτισης» ψάχνουν να βρουν .. μαθητές επιχειρηματίες να τους εκπαιδεύσουν. Τσοντάρει λοιπόν κι εδώ ο Πόρος.

Αλλά και από τα κονδύλια που κατευθύνονται σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, περιορισμένο μερίδιο κατέχουν οι πράσινες επιχειρηματικές δράσεις, οι καθαρές τεχνολογίες, τα πράσινα προϊόντα, κλπ.

·       3.000.000 (4% του συνολικού ΕΑΠ !) πάνε για τεχνική στήριξη για διαχείριση του προγράμματος ΠΕΠ. Γιατί ;;; Στις άλλες Νομαρχίες της χώρας, που δεν υπάρχει ο Πόρος πως «εξειδικεύουν» τα ΠΕΠ ;

·       Τα έξοδα πενταετούς προβολής του προγράμματος είναι 300.000, δαπάνες αχρείαστες κατά τη γνώμη μας

·       Διάφορα κονδύλια καλύπτουν άσχετα έξοδα φορέων και ΟΤΑ, όπως το χρέος 200.000 του Δήμου Υψηλάντη προς τη ΔΕΗ (αυξημένη δαπάνη άντλησης λογω εξάντλησης υδροφορέων με υπαιτιότητα της ΔΕΗ !). Ακόμη και το Σώμα Στρατού παίρνει 90.000 ευρώ για να εκδώσει τις «Σελίδες Δόξας..».  

Τα περισσότερα από τα έργα που πρότεινε η Οικολογική Κίνηση κατά τη σύνταξη του 3^ου ΕΑΠ έμειναν τελικά στα αζήτητα. Υπενθυμίζουμε μερικά:

1. Εξοικονόμηση ενέργειας σε Δημοτικά και Δημόσια κτίρια, (Χρηματοδότηση σε συνδυασμό με τον ΚΕΝΑΚ).[Μέτρο 4.5].

2. Κατασκευή στη λίμνη Πολυφύτου πρότυπου βιοκλιματικού –οικολογικού κτιρίου, που θα στεγάζει Κέντρο περιβαλλοντικής και ιστορικής ενημέρωσης του Αλιάκμονα, σταθμό περίθαλψης άγριων πτηνών κλπ (Μέτρο 4.5)

3. Ερευνητικά προγράμματα για ΑΠΕ, Ρύπανση, Νερά. Τα Ανώτατα Ιδρύματα της Δυτικής Μακεδονίας «τρέχουν» προγράμματα στους τομείς αυτούς και μπορούν να χρηματοδοτηθούν (μερικώς) για νέες έρευνες (Μέτρο 4.5)

4. Πιλοτικό πρόγραμμα παραγωγής κομποστ. Μελέτη, αγορά και επιδοτούμενη διανομή κάδων κομποστοποίησης σε αγροτικούς και αστικούς Δήμους (Μέτρο 4.5).

5. Υποδομές προώθησης βιολογικών προϊόντων, όπως η κατασκευή χωριστής λαϊκής αγοράς (Μέτρο 3.1)

6. Διαχείριση νερών. Μπορεί να χρηματοδοτηθούν συμπληρωματικές ενέργειες εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60 ΕΕ, όπως μια Τράπεζα υδρολογικής πληροφορίας που καρκινοβατεί ή και η πλήρης παρακολούθηση (monitoring) των παραμέτρων των υδάτων (ΤΕΙ και ΚΕΠΕ)

7. Δάση – Δασικές εκτάσεις. Ο Νομός Κοζάνης είναι από τους πιο αποδασωμένους της χώρας. Υπάρχουν εκτεταμένες περιοχές με υποβαθμισμένα εδάφη που προσφέρονται για δασώσεις. (Μέτρο 2.1) .

·       Αγορές - ανταλλαγές οικοπέδων για δημιουργία μικρών ελεύθερων χώρου σε πυκνοκατοικημένες περιοχές.

·       Αγορές και ανακαινίσεις διατηρητέων ή άλλων αξιόλογων κτισμάτων. 

·       Κατασκευή υποδομών, που σχετίζονται με την κινητικότητα των πεζών των ΑΜΕΑ και το ποδήλατο (Μέτρο 2.1)  

Επίσης καταθέσαμε προτάσεις για κατασκευή μονάδας διαχείρισης χρησιμοποιημένων οργανικών διαλυτών, για εκπόνηση  Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών σε προστατευόμενες περιοχές φυσικού κάλλους κλπ. Πέραν των μικρών έργων, πάγια πρόταση μας είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος του Πόρου πρέπει να χρηματοδοτεί μεγάλα projectsστα πλαίσια ενός μακροχρόνιου στρατηγικού σχεδιασμού.

Οι προτάσεις μας κατατέθηκαν στην ΑΝΚΟ και στους πιθανούς φορείς υλοποίησης (ΟΤΑ, Υπηρεσίες, κλπ). Δυστυχώς, πέρα από ελάχιστες εξαιρέσεις, οι περισσότερες δεν υιοθετήθηκαν για άλλη μια φορά. Κρίμα για πολλούς λόγους. Κρίμα και για τις ώρες (και τις ελπίδες) που αφιέρωσαν αρκετά από τα νέα παιδιά της Οικολογικής Κίνησης να συντάξουν Τεχνικό προσχέδιο για κάθε πρόταση ξεχωριστά.

Ένα τρίτο και τελευταίο ζήτημα είναι το μέλλον του Πόρου. Ο βουλευτής κ. Κουκουλόπουλος το συνέδεσε τις προάλλες με τις αναδιατάξεις που φέρνει ο «Καλλικράτης». Τήρησε όμως σιγή για την ανάγκη αύξησης του ποσοστού (0,4%), το οποίο υπολείπεται κατά πολύ από το αντίστοιχο τέλος ΑΠΕ (3%).

Κρίσιμο σημείο είναι η άμεση και οργανική σύνδεση του Πόρου με τη μεταλιγνιτική περίοδο. Η τρέχουσα λογική του κατακερματισμού σε μικρά έργα και δράσεις είναι ολέθρια. Δημιουργεί ελάχιστες θέσεις εργασίας μικρής διάρκειας (οδοποιία, επισκευές), δεν παράγει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, συντηρεί ένα παλιομοδίτικο παραγωγικό μοντέλο με υψηλές εισροές φυσικών πόρων και δεν εστιάζει στον κεντρικό στόχο: τη μεταλιγνιτική περίοδο. Δεν έχουμε διδαχτεί τίποτα από ευρωπαϊκές ανθρακοπαραγωγές περιοχές με ανάλογα προβλήματα (Ρουρ, Λουσατία κλπ), αν και πληρώσαμε πολλά σε ταξίδια τοπικών αξιωματούχων προς τα εκεί. Κατάφεραν λοιπόν σε αυτές τις περιοχές οι Γερμαναράδες (που .. φταίνε για όλα τα στραβά μας) να αλλάξουν τη μοίρα τους με μεγάλα έργα ήπιας ανάπτυξης Μετέτρεψαν τον τόπο τους στο μεγαλύτερο «εργοστάσιο» ανάπλασης τοπίου και νέων τεχνολογιών, δημιουργώντας χιλιάδες πράσινων θέσεων εργασίας.  

Συμφωνούμε ότι ο Πόρος δεν αρκεί για τέτοια «θαύματα», για αυτό έχουμε προτείνει πρόσθετα τέλη γενναίας οικονομικής στήριξης. Δεν μπορεί όμως να θεωρείται σαν ένας εφεδρικός κορβανάς «δια πάσαν νόσον», αλλά ως πολύτιμο εργαλείο ενός τόπου που καλείται - έστω και αργά- να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα μακράς πνοής αλλάζοντας το όραμά του  από γκρίζο σε πράσινο.