Ένας ομαδικός τάφος ανταρτών του ΔΣΕ εντοπίστηκε στο χωριό Κώττας του Δήμου Πρεσπών. Το σημείο όπου θάφτηκαν ομαδικά οι αντάρτες μετά την ήττα του ΔΣΕ στο Βίτσι το 1949 

βρίσκεται σε διακριτή απόσταση από το νεκροταφείο του χωριού.   Ο πρόεδρος της κοινότητας Κώττα Σωτήρης Ράτσκου ανέφερε ότι ο συγκεκριμένος χώρος «ήταν εντελώς  εγκαταλελειμμένος και γεμάτος άχρηστα αντικείμενα» κι ότι μέλη και φίλοι του ΚΚΕ πήραν την πρωτοβουλία να καθαρίσουν το σημείο ενώ «ο Δήμος Πρεσπών με τα μηχανήματα του συνέβαλε στην απομάκρυνση των υλικών και την  διαμορφώσου του χώρου». Ο Αντιδήμαρχος Πρεσπών  Κωσταντίνος Μανούρης  δήλωσε ότι «ο δήμος ανταποκρίθηκε θετικά στο αίτημα του ΚΚΕ να τοποθετήσει για συμβολικούς λόγους μια πινακίδα που θα θυμίζει ότι εκεί βρίσκονται θαμμένοι άνθρωποι» και εξήγησε ότι ο δήμος από παλιά  συμβάλλει σε δράσεις που αναδεικνύουν τα ιστορικά σημεία  της περιοχής που αποτέλεσαν τοπόσημα  των πιο αιματηρών συγκρούσεων και μαχών του εμφυλίου πολέμου. Πρόσθεσε δε ότι «εκατοντάδες επισκέπτες, παππούδες με τα εγγόνια και τα παιδιά τους κι άλλοι με οργανωμένα τουριστικά πρακτορεία επισκέπτονται την  περιοχή για να επισκεφθούν το Μουσείο με φωτογραφικό υλικό του Εμφυλίου που λειτουργεί στο χωριό Καλλιθέα Πρεσπών, το «νοσοκομείο του Κόκκαλη» και την «Σπηλιά του Ζαχαριάδη» στο Βροντερό και την Πύλη αντίστοιχα.

Ο Θεοδόσης Κωνσταντινίδης μέλος της Επιτροπής Μνημείων της ΚΕ του ΚΚΕ δήλωσε στο ΑΠΕ ΜΠΕ ότι «οι αναφορές των κατοίκων του χωριού σε συνδυασμό με  στοιχεία από την έρευνα στο αρχειακό υλικό του κόμματος αλλά και των αρχείων του ΓΕΣ»  που έχει κάνει καταγραφή των στρατιωτικών επιχειρήσεων «μας οδήγησαν στο συγκεκριμένο σημείο». 

Στις 10 Αυγούστου 1949 ο Στρατηγός Τσακαλώτος έχει συγκεντρώσει γύρω από το Βίτσι μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη κρούσης  αποτελούμενη από έξι Μεραρχίες δεκάδες μονάδες πυροβολικού ισχυρή παρουσία της αεροπορίας με 80 αεροσκάφη,  τεθωρακισμένα  και εκπαιδευμένους άνδρες των ειδικών δυνάμεων και δίνει το έναυσμα έναρξης της επιχείρησης  “Πυρσός Β`” με στόχο την αστραπιαία κατάληψη όλου του ορεινού όγκου.  Πράγματι δεν χρειάστηκε ούτε τέσσερις ημέρες για την κατάληψη του Βίτσι και των γύρω περιοχών. Όσοι από τους αντάρτες επέζησαν  διέφυγαν προς τα σύνορα περνώντας στην Αλβανία ενώ άλλοι κατευθύνθηκαν προς  την περιοχή του Γράμμου και από κει πέρασαν προς την Αλβανία.

Ο Θεοδόσης Κωνσταντινίδης μετά από ενδελεχή έρευνα και διασταύρωση των στοιχείων αι αρχείων μελετητών της ιστορίας των αιματηρών γεγονότων του εμφυλίου, διαπιστώνει ότι εκείνο το τριήμερο μόνο γύρω από την ευρύτερη περιοχή του χωριού Κώττας σκοτώθηκαν περί τους 311 αντάρτες και ότι κάποιο από αυτούς έμειναν άταφοι στα γύρω βουνά ενώ άλλοι θάφτηκαν στην συνέχεια από τις τοπικές αρχές στον ομαδικό τάφο του χωριού.  

Ο Πρόεδρος της κοινότητας δηλώνει ότι το συγκεκριμένο θέμα «δεν συζητιόταν ευρέως στο χωριό αλλά ο ίδιος  «γνωρίζει για την ύπαρξη του ομαδικού τάφου των ανταρτών από μικρό παιδί μέσα από τις διηγήσεις του πατέρα του»,  χωρίς όμως να ξέρει λεπτομέρειες για τον αριθμό των νεκρών.  Μάλιστα αναφέρει ότι λίγο πριν από την Χούντα όταν αποφασίστηκε η περίφραξη του υπάρχοντος νεκροταφείου του χωριού, «οι κάτοικοι ζήτησαν να συμπεριληφθεί  κι ο ομαδικός τάφος στον περιβάλλοντα χώρο, κάτι που δεν έγινε δεκτό από τις αρχές».

Επίσης ο Γιώργος Γεωργίου, κάτοικος του χωριού Κώττας, δηλώνει κι αυτός ότι «από τις διηγήσεις και περιγραφές των γονιών και των παππούδων του γνωρίζει ότι στο συγκεκριμένο σημείο υπάρχει ομαδικός τάφος». 

Σπύρος Κουταβας