τις εκδηλώσεις μνήμης των 318 θυμάτων της Ναζιστικής Θηριωδίας στις 23-24 Απριλίου 1944.
Η δήμαρχος Εορδαίας
Παρασκευή Βρυζίδου
Ο πρόεδρος Τ.Κ. Πύργων
Δημήτριος Σαμπακίδης
Πρόγραμμα
9.00 Αρχιερατική θεία λειτουργία στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φλωρίνης Πρεσπών και Εορδαίας Θεοκλήτου
10.10 Πέρας προσελεύσεως προσκυνητών
10.20 Πέρας προσελεύσεως επισήμων
10.30 Αρχιερατικό Μνημόσυνο
10.50 Πομπή προς το μνημείο πεσόντων
11.00 Επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη των πεσόντων
11.10 Ομιλία για το ιστορικό της ημέρας
11.20 Προσκλητήριο πεσόντων
11.30 Κατάθεση στεφάνων
11.40 Τήρηση ενός λεπτού σιγής
11.41 Εθνικός ύμνος
Δεξίωση επισήμων στην ταβέρνα Βασιλείου Γκιούρου.
Σύντομο χρονικό της μεγάλης σφαγής
Το 1943 εντείνεται ο απελευθερωτικός αγώνας και η αντίσταση του ελληνικού λαού εναντίον των γερμανικών και ιταλικών στρατευμάτων κατοχής.
Το Γερμανικό μέτωπο αρχίζει να καταρρέει. Οι Γερμανοί θέτουν σε εφαρμογή τη χιτλερική αρχή της "αλληλέγγυας ευθύνης" και διαπράττουν φρικιαστικά εγκλήματα σε βάρος αμάχων κυρίως της πατρίδας μας. με στόχο να κάμψουν το αγωνιστικό και αντιστασιακό φρόνημά τους.
Στα τρομοκρατικά τους σχέδια εντάσσονται οι μαζικές εκτελέσεις, το κάψιμο πόλεων και χωριών, οι συλλήψεις, το ξεκλήρισμα των κατοίκων ολόκληρων περιοχών.
Θύμα αυτής της θηριωδίας υπήρξε και το δικό μας χωριό, για το οποίο οι φασίστες κατακτητές είχαν την πληροφορία ότι αποτελεί κέντρο δράσης αντιστασιακών οργανώσεων.
Το ξημέρωμα της 24ης Απριλίου 1944 οι Γερμανοί μαζί με τους συνεργάτες τους περικύκλωσαν το χωριό και έστησαν τα πολυβόλα σε καίρια σημεία. Ο αγώνας για τη μεγάλη Γερμανία τους είχε μετατρέψει σε λαβωμένο θηρίο που στο πέρασμά του δεν αφήνει τίποτα όρθιο. Μάζεψαν τους χωριανούς σε δύο σημεία ένα στην πάνω συνοικία και ένα στην κάτω. Πριν καλά-καλά ξυπνήσουν παιδιά – γυναίκες - ηλικιωμένοι δεν κατάλαβαν τι συνέβαινε και ο φόβος άρχισε να τους κυριεύει. Προσπάθησαν να τρέξουν, να κρυφτούν μήπως και γλιτώσουν, πίστευαν πως όντας άοπλοι λίγο φιλότιμο θα υπήρχε στις σιδερένιες καρδιές των κατακτητών. Όμως μάταια! Δεν ήξεραν πως η λέξη φιλότιμο δεν υπάρχει στη Γερμανική. Τα πολυβόλα μούγκριζαν, οι σφαίρες βροχή, τα κορμιά σωριάζονταν άψυχα πλέον στο χώμα, άλλοι κλείνονταν σε αχυρώνες και καίγονταν ζωντανοί, άλλοι σκοτώνονταν στα σπίτια τους, σε ρέματα και βουνοπλαγιές.
318 ψυχές εκείνο το πρωινό της 24ης Απρίλη 1944 πέταξαν από τη βασανισμένη και ηρωική γη της Καστράνιτσας στον ουρανό πάνω από τις κορυφές του Βερμίου εκεί που ταιριάζει να ζουν αιώνια.
318 ψυχές, νήπια, παιδιά, γυναίκες, άνδρες, ηλικιωμένοι, θυσιάστηκαν στο βωμό του μίσους και της αλαζονείας, της καταπίεσης των λαών, της στέρησης της ελευθερίας, σε έναν τόπο που γέννησε τη λευτεριά.
Οι Γερμανοί όσους δεν σκότωσαν τους μάζεψαν και, αφού λεηλάτησαν το χωριό, τους έφεραν με τα πόδια 30 χλμ. μακριά στην Πτολεμαΐδα. Το χωριό ερήμωσε, οι καπνοί υψώνονταν από σπίτια – αχυρώνες - στάβλους, το αίμα, η καμένη σάρκα βεβαίωναν μια καταστροφή χωρίς προηγούμενο, χωριό ερημωμένο, άψυχα κορμιά που περίμεναν την ταφή τους μαρτυρούσαν τις φρικαλεότητες του κατακτητή.
Πέρασε καιρός και ξαναγύρισαν στο χωριό όσοι σώθηκαν από την γερμανική σφαγή και επέζησαν του ολοκαυτώματος, για να ξεκινήσουν τη ζωή τους ξανά από το μηδέν, ορφανά παιδία, γυναίκες χωρίς άνδρες, άνδρες χωρίς γυναίκες, να χτίσουν το χωριό που τόσο αγάπησαν στους πρόποδες του Βερμίου. Έσφιξαν την καρδία τους, κάνανε σίδερα τα χέρια τους και δημιούργησαν το νέο χωριό, τους Πύργους, σε πείσμα των κατακτητών, δυνατό και περήφανο.
Αυτή τη μνήμη σας προσκαλούμε να τιμήσουμε εμείς οι νεότεροι που πολέμους, φρίκη και καταστροφή δεν γνωρίσαμε όμοιά τους, ελάχιστο φόρο τιμής και αναγνώρισης της Θυσίας αυτών που για μας ήταν γονείς, αδέρφια, συγγενείς, χωριανοί!!!
