ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης

Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης

Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης θα παρέχει στήριξη σε όλα τα κράτη μέλη. Η κατανομή των χρηματοδοτικών του μέσων θα αποτυπώνει την ικανότητα των κρατών μελών να χρηματοδοτήσουν τις απαραίτητες επενδύσεις, ώστε να αντεπεξέλθουν στη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα.

Ως εκ τούτου, στη μέθοδο κατανομής θα ληφθεί υπόψη η κλίμακα της πρόκλησης που παρουσιάζει η μετάβαση για τις περιφέρειες με την υψηλότερη ένταση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (μέσω των αντίστοιχων βιομηχανικών εκπομπών CO2), καθώς και οι κοινωνικές προκλήσεις που θα προκύψουν λόγω της ενδεχόμενης απώλειας θέσεων εργασίας στη βιομηχανία, στην εξόρυξη άνθρακα και λιγνίτη και την παραγωγή τύρφης και πετρελαιούχου σχιστόλιθου. Η μέθοδος θα λαμβάνει επίσης υπόψη το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης των κρατών μελών και τη σχετική επενδυτική ικανότητα.

Τα κράτη μέλη θα συμπληρώνουν τα κονδύλια του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης με ίδιους πόρους τους στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ+ μέσω ειδικού και οριστικού μηχανισμού μεταφοράς. Τα κράτη μέλη θα παρέχουν επίσης εθνικούς πόρους προς συμπλήρωση των πόρων της Ένωσης. Το επίπεδο της ενωσιακής συγχρηματοδότησης θα καθοριστεί σύμφωνα με την κατηγορία της περιφέρειας στην οποία βρίσκονται τα προσδιορισθέντα εδάφη. Δεδομένου ότι οι μεταφορές πόρων από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ+ θα είναι, από κοινού, πολλαπλάσιες των κονδυλίων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης κατά τουλάχιστον 1,5 και έως και 3 φορές και, λαμβανομένης υπόψη της εθνικής συγχρηματοδότησης, η συνολική χρηματοδοτική ικανότητα του εν λόγω Ταμείου θα υπερβαίνει τα 30 δισ. EUR και ενδέχεται να ανέλθει σε 50 δισ. EUR. Με σκοπό να διασφαλιστεί ότι θα διατηρηθεί ο αντίκτυπος της πολιτικής για τη συνοχή, κανένα κράτος μέλος δεν θα πρέπει να παρέχει πάνω από 20 % των αρχικών κονδυλίων του στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ και των αρχικών κονδυλίων του στο πλαίσιο του ΕΚΤ+ (υπολογιζόμενων ανά ταμείο) ως συμπληρωματική στήριξη που μεταβιβάζεται στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης

Άρθρο 3
Γεωγραφική εμβέλεια και πόροι για το ΤΔΜ στο πλαίσιο του στόχου «Επενδύσεις στην απασχόληση και την ανάπτυξη»

1.Το ΤΔΜ υποστηρίζει τον στόχο «Επενδύσεις στην απασχόληση και την ανάπτυξη» σε όλα τα κράτη μέλη.

2.Οι πόροι για το ΤΔΜ στο πλαίσιο του στόχου «Επενδύσεις στην απασχόληση και την ανάπτυξη» που είναι διαθέσιμοι για δημοσιονομική ανάληψη υποχρεώσεων την περίοδο 2021-2027 ανέρχονται σε 7,5 δισ. EUR σε τιμές 2018, στους οποίους μπορούν να προστεθούν, ενδεχομένως, συμπληρωματικοί πόροι που έχουν διατεθεί στον προϋπολογισμό της Ένωσης και άλλοι πόροι σύμφωνα με την ισχύουσα βασική πράξη.

Για λόγους προγραμματισμού και συνακόλουθης εγγραφής στον προϋπολογισμό της Ένωσης, το ποσό που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο υπόκειται σε τιμαριθμική αναπροσαρμογή 2 % ετησίως.

0,35 % του ποσού που αναγράφεται στο πρώτο εδάφιο διατίθεται για τεχνική βοήθεια με πρωτοβουλία της Επιτροπής.

3.Η Επιτροπή εκδίδει απόφαση, μέσω εκτελεστικής πράξης, με την οποία ορίζεται η ετήσια κατανομή των πόρων, συμπεριλαμβανομένων τυχόν πρόσθετων πόρων που αναφέρονται στην παράγραφο 2, ανά κράτος μέλος, σύμφωνα με τη μεθοδολογία που ορίζεται στο παράρτημα I.

4.Κατά παρέκκλιση από το άρθρο [21α] του κανονισμού (ΕΕ) [νέος ΚΚΔ], οι τυχόν πρόσθετοι πόροι που αναφέρονται στην παράγραφο 2, οι οποίοι διατίθενται στο ΤΔΜ από τον προϋπολογισμό της Ένωσης ή παρέχονται από άλλους πόρους δεν απαιτούν συμπληρωματική στήριξη από το ΕΤΠΑ ή το ΕΚΤ+.

Άρθρο 4
Πεδίο εφαρμογής της στήριξης

1.Το ΤΔΜ υποστηρίζει δραστηριότητες που συνδέονται άμεσα με τον ειδικό στόχο του, όπως ορίζεται στο άρθρο 2, και οι οποίες συμβάλλουν στην υλοποίηση των εδαφικών σχεδίων δίκαιης μετάβασης, που καταρτίζονται σύμφωνα με το άρθρο 7.

2.Σύμφωνα με την παράγραφο 1,το ΤΔΜ υποστηρίζει αποκλειστικά τις ακόλουθες δραστηριότητες:

α)παραγωγικές επενδύσεις σε ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, που οδηγούν σε οικονομική διαφοροποίηση και μετατροπή·

β)επενδύσεις στην ίδρυση νέων επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων μέσω εκκολαπτηρίων επιχειρήσεων και συμβουλευτικών υπηρεσιών·

γ)επενδύσεις σε δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας και προώθηση της μεταφοράς προηγμένων τεχνολογιών·

δ)επενδύσεις στην ανάπτυξη τεχνολογίας και υποδομών για οικονομικά προσιτή καθαρή ενέργεια, στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, στην ενεργειακή απόδοση και στις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας·

ε)επενδύσεις στην ψηφιοποίηση και την ψηφιακή συνδεσιμότητα·

στ)επενδύσεις στην αναγέννηση και απορρύπανση εκτάσεων, σε σχέδια αποκατάστασης του εδάφους και αναπροσαρμογής της χρήσης·

ζ)επενδύσεις στην ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας, μεταξύ άλλων μέσω της πρόληψης και της μείωσης αποβλήτων, μέσω της αποδοτικής χρήσης των πόρων, της επαναχρησιμοποίησης, της επισκευής και της ανακύκλωσης·

η)αναβάθμιση δεξιοτήτων και απόκτηση νέων δεξιοτήτων από τους εργαζομένους·

θ)συνδρομή για την αναζήτηση εργασίας σε όσους αναζητούν εργασία·

ι)ενεργητική συμπερίληψη των αναζητούντων εργασία·

ια)τεχνική βοήθεια.

Επιπλέον, σε περιοχές που χαρακτηρίζονται ενισχυόμενες σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχεία α) και γ) της ΣΛΕΕ, το ΤΔΜ μπορεί να υποστηρίζει παραγωγικές επενδύσεις σε επιχειρήσεις εκτός των ΜΜΕ, με την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω επενδύσεις έχουν εγκριθεί ως μέρος του εδαφικού σχεδίου δίκαιης μετάβασης με βάση τις πληροφορίες που απαιτούνται από το άρθρο 7 παράγραφος 2 στοιχείο η). Οι εν λόγω επενδύσεις είναι επιλέξιμες μόνον εφόσον είναι απαραίτητες για την υλοποίηση του εδαφικού σχεδίου δίκαιης μετάβασης.

Το ΤΔΜ μπορεί επίσης να υποστηρίζει επενδύσεις με σκοπό τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από δραστηριότητες που αναγράφονται στον κατάλογο του παραρτήματος Ι της οδηγίας 2003/87/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου με την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω επενδύσεις έχουν εγκριθεί ως μέρος του εδαφικού σχεδίου δίκαιης μετάβασης με βάση τις πληροφορίες που απαιτούνται από το άρθρο 7 παράγραφος 2 στοιχείο θ). Οι εν λόγω επενδύσεις είναι επιλέξιμες μόνον εφόσον είναι απαραίτητες για την υλοποίηση του εδαφικού σχεδίου δίκαιης μετάβασης.

Άρθρο 5
Εξαίρεση από το πεδίο εφαρμογής της στήριξης

Το ΤΔΜ δεν υποστηρίζει:

α)τον παροπλισμό ή την κατασκευή πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής·

β)την παρασκευή, επεξεργασία και εμπορία καπνού και προϊόντων καπνού·

γ)τις προβληματικές επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 σημείο 18 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 651/2014 της Επιτροπής 16 ·

δ)επενδύσεις που σχετίζονται με την παραγωγή, την επεξεργασία, τη διανομή, την αποθήκευση ή την καύση ορυκτών καυσίμων·

ε)επενδύσεις σε ευρυζωνικές υποδομές σε περιοχές στις οποίες υπάρχουν τουλάχιστον δύο ευρυζωνικά δίκτυα ισότιμης κατηγορίας.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

Μέθοδος κατανομής των πόρων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης

Για κάθε κράτος μέλος, το συνολικό χρηματοδοτικό κονδύλιο καθορίζεται με βάση τα ακόλουθα βήματα:

α)    Το μερίδιο κάθε κράτους μέλους υπολογίζεται ως το σταθμισμένο άθροισμα των μεριδίων, τα οποία καθορίζονται σύμφωνα με τα ακόλουθα κριτήρια και σταθμίζονται ως εξής:

i)    Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου βιομηχανικών εγκαταστάσεων σε περιφέρειες επιπέδου NUTS 2, στις οποίες η ένταση άνθρακα, όπως ορίζεται από την αναλογία των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των βιομηχανικών εγκαταστάσεων τις οποίες υποβάλλουν τα κράτη μέλη σύμφωνα με το άρθρο 7 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 166/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 1 προς την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της βιομηχανίας, είναι διπλάσια από τον μέσο όρο της ΕΕ-27. Όταν δεν σημειώνεται υπέρβαση του επιπέδου αυτού σε καμία περιφέρεια επιπέδου NUTS 2 σε δεδομένο κράτος μέλος, λαμβάνονται υπόψη οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου των βιομηχανικών εγκαταστάσεων στην περιφέρεια επιπέδου NUTS 2 με την υψηλότερη ένταση άνθρακα (στάθμιση 49 %),

ii)    Απασχόληση στον κλάδο της εξόρυξης άνθρακα και λιγνίτη (στάθμιση 25 %),

iii)    Απασχόληση στη βιομηχανία στις περιφέρειες επιπέδου NUTS 2 που λαμβάνεται υπόψη για τους σκοπούς του σημείου i) (στάθμιση 25 %)

iv)    παραγωγή τύρφης (στάθμιση 0,95 %)

v)    παραγωγή πετρελαιούχου σχιστόλιθου (στάθμιση 0,05 %)

β)    Τα κονδύλια που προκύπτουν από την εφαρμογή του στοιχείου α) προσαρμόζονται ώστε να διασφαλίζεται ότι κανένα κράτος μέλος δεν λαμβάνει ποσό που υπερβαίνει τα 2 δισ. EUR. Τα ποσά που υπερβαίνουν τα 2 δισ. EUR ανά κράτος μέλος ανακατανέμονται κατ’ αναλογία προς τα κονδύλια όλων των υπολοίπων κρατών μελών. Τα μερίδια των κρατών μελών υπολογίζονται εκ νέου αναλόγως·

γ)    Τα μερίδια των κρατών μελών που προκύπτουν από την εφαρμογή του στοιχείου β) προσαρμόζονται προς τα πάνω ή προς τα κάτω με συντελεστή 1,5 επί τη διαφορά κατά την οποία το κατά κεφαλήν ΑΕΕ του οικείου κράτους μέλους (μετρούμενο σε ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης) για την περίοδο 2015-2017 υπερβαίνει ή υπολείπεται του μέσου κατά κεφαλήν ΑΕΕ των κρατών μελών της ΕΕ-27 (μέσος όρος εκφραζόμενος ως 100 %)·

πηγη:https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52020PC0022&from=EN