Αναγνώσεις 15 γραμμάτων του -άγνωστου εντελώς- στρατιώτη Ιωάννη Λυρώνη από την Κόρινθο που βρέθηκε ως εύζωνας στο Μικρασιατικό Μέτωπο στη γραμμή Κιουτάχεια-Αφιόν Καρά Χισάρ με το 5/ον Σύνταγμα του Μαύρου Καβαλλάρη, Νικόλαου Πλαστήρα, όπου και έπεσε τον Αύγουστο του 1922 σε ένα ύψωμα.

Στη Σμύρνη, την Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη είχαν οργανωθεί εξαρχής οι “Σύνδεσμοι των Ελληνίδων” που αναλάμβαναν οικειοθελώς να αλληλογραφούν με στρατιώτες από το Μέτωπο που ζητούσαν την αλληλογραφία. Η μοναξιά, οι κακουχίες, το άξενο του τόπου, η ανυπαρξία άλλων προσώπων που θα τους έγραφαν γράμματα και θα τους στήριζαν εκεί, ήταν οι κύριοι λόγοι. Οι “αδελφές στρατιώτου” ανέλαβαν με ενθουσιασμό τη θεραπεία της ψυχής των στρατιωτών, όπως οι “αδελφές νοσοκόμες” θεράπευαν τα πληγωμένα τους σώματα.

“κάπου ακούγονταν πουλιά”

προς την αδελφήν στρατιώτου.

γράμματα από το Μικρασιατικό Μέτωπο

"θὰ σοῦ εἶμαι εὐγνώμων ἐπ' ἄπειρον διὰ τὴν ἀδελφικήν σου φροντίδα,

διότι ποία ἄλλη, ἐκτὸς ἀπὸ σέ, θὰ ἀνελάμβανε νὰ ἐκπληρώση τὰ χρέη μιᾶς

ἀληθινῆς ἀδελφῆς σὲ ἕναν πολυβασανισμένον ἀδελφὸν σὰν καὶ μένα”

στρατιώτης Ιωάννης Λυρώνης

Ο Ιωάννης είχε ζητήσει από τον “Σύνδεσμο των Ελληνίδων Κωνσταντινουπόλεως” αλληλογραφία. 

“μείνας μόνος ἐν τῷ κόσμῳ”.

Ανταποκρίθηκε με ζέση η Σμαράγδα Μοστράτου, κόρη λογίων που ζούσε στην Κωνστανινούπολη.

Η Σμαράγδα μετά την Καταστροφή έζησε στην Αθήνα. Δίδαξε ως φιλόλογος. Ήταν συγγραφέας. Διαφύλαξε τα γράμματα του Ιωάννη και πριν πεθάνει, το 1985, τα παρέδωσε στον καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννη Παπακώστα, ο οποίος και επιμελήθηκε την έκδοση τους [Παπακώστας Γ. (εισαγωγή-φιλολογική επιμέλεια), Προς την αδελφήν στρατιώτου. Γράμματα από το Μικρασιατικό Μέτωπο, εκδόσεις Πατάκη, 2007].

Εφτά μαθήτριες θα ζωντανέψουν τις φωνές του Ιωάννη. Κάθε μια και ένα διαφορετικό πρόσωπο της Σμαράγδας. Η Αφροδίτη Αβραμίδου, η Κωνσταντίνα Αλευρίδου, η Ελένη Ανανιάδου, η Μαριάνθη Βρίγκα, η Αναστασία Καμπούρη, η Μαίρη Ματθαίου (θα συνομιλήσει επιπλέον με τη Σμαράγδα κρατώντας στα χέρια της το τσέλο), η Σοφία Μιχαήλ.

Οι αναγνώσεις θα υπάρξουν μέσα στην ομώνυμη εγκατάσταση, η οποία και συνομιλεί με τα γράμματα του Ιωάννη μέσα από τρεις διαφορετικούς δρόμους και τα παρακλάδια τους: “τα θραύσματα του Ιωάννη”, “η εστία της Σμαράγδας”, “τα δέντρα της αναμονής”. 

Η Σμαράγδα δε συνάντησε ποτέ τον “αδελφό” της . Ο Ιωάννης δε συνάντησε ποτέ τη Σμαράγδα.

επιμέλεια: Δώρα Κοκοβιάδου, Όλγα Ντέλλα, Βίκυ Χατζηκυριάκου 

Σάββατο και Κυριακή, 

9 και 10 Απριλίου 2022

στο φουαγιέ του Βαρβούτειου Δημοτικού Ωδείου Πτολεμαϊδας