Τρεις ερωτήσεις του Μιχ. Τρεμόπουλου για τα κενά στις ευρωπαϊκές ρυθμίσεις, για τη διαφάνεια και το δημόσιο έλεγχο στις πολιτικές αποφάσεις

Η παρουσία των οικονομικών συμφερόντων και των λόμπυ τους στους ευρωπαϊκούς θεσμούς αλλά και ο ρόλος τους στη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής, αποτελεί σήμερα από τους σημαντικότερους παράγοντες στο έλλειμμα δημοκρατίας και διαφάνειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περίπου 18.000 λομπίστες κινούνται σήμερα στους διαδρόμους του ευρωκοινοβουλίου και της Κομισιόν, επηρεάζοντας αποφάσεις χωρίς να υπόκεινται σε κανένα έλεγχο πέρα από αυτόν των χρηματοδοτών τους.

Στη μάχη για τον περιορισμό της επιρροής τους, κεντρική θέση έχει αυτή τη στιγμή το αίτημα του ευρωκοινοβουλίου για υποχρεωτική εγγραφή των λόμπυ σε ειδικό μητρώο προσιτό σε κάθε πολίτη, καθώς και η προσπάθεια για υπέρβαση της θολής τεχνητής διάκρισης μεταξύ των λόμπυ και των (υποτίθεται ανεξάρτητων) think tank που χρηματοδοτούνται από οικονομικά συμφέροντα. Σήμερα το μητρώο υπάρχει αλλά η εγγραφή παραμένει προαιρετική, χωρίς καν έμμεσα αντικίνητρα για όσους επιμένουν να δρουν παρασκηνιακά.

• Το think tank “Φίλοι της Ευρώπης” (Friends ofEurope, http://www.friendsofeurope.org/Partners/tabid/516/Default.aspx#WWF) όπου συμμετέχουν ως εταίροι και συνεργάτες εταιρίες όπως η Coca Cola, οι μεγαλύτεροι πετρελαϊκοί και φαρμακευτικοί κολοσσοί, αλλά και το Δ.Ν.Τ., η Παγκόσμια Τράπεζα, καθώς και … η ίδια η Κομισιόν. Με αφορμή επιστολή διαμαρτυρίας δεκάδων ευρωπαϊκών Μ.Κ.Ο. για την προνομιακή μεταχείριση του συγκεκριμένου ομίλου και την άρνησή του να εγγραφεί στο μητρώο των λόμπυ, ο Μ. Τρεμόπουλος υπενθυμίζει παλαιότερη τοποθέτηση Επιτρόπου για το θέμα αυτό και ζητά από την Κομισιόν να θέσει τουλάχιστον την εγγραφή στο μητρώο ως προϋπόθεση για κάθε επίσημη συνεργασία της μαζί τους.
• Πρόσφατη έρευνα της Συμμαχίας για τη Διαφάνεια των Λόμπυ και τον Κανονισμό Δεοντολογίας (ALTER-EU), που αποκαλύπτει, ότι σχεδόν δύο χρόνια μετά από το ξεκίνημα του προαιρετικού μητρώου για τα λόμπυ, μόλις 40% από αυτά έχουν καταχωρηθεί. Η έρευνα ALTER-ΕΕ υπογραμμίζει την ανάγκη να εφαρμοστεί επειγόντως το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Μαΐου 2008 για υποχρεωτική καταχώρηση όλων των λόμπυ μαζί με λεπτομερείς πληροφορίες για τη δράση τους.
• Ανακοίνωση της Διεθνούς Διαφάνειας (Transparency International TI) σχετικά με τον κίνδυνο σύγκρουσης συμφερόντων όταν πρώην Επίτροποι αναλαμβάνουν ανώτατες εταιρικές θέσεις μετά τη λήξη της θητείας τους. Τουλάχιστον 4 μέλη της προηγούμενης Κομισιόν κατέλαβαν τέτοιες θέσεις, πιθανότατα επωφελούμενοι από τους προηγούμενους ρόλους τους.

Για περισσότερες πληροφορίες: Μιχάλης Τρεμόπουλος 6982 689868

(ακολουθούν τα κείμενα των τριών ερωτήσεων)

«Ως ομάδα προβληματισμού –και όχι ομάδα συμφερόντων– η οργάνωση “Φίλοι της Ευρώπης” (Friends of Europe) δεν έχει εγγραφεί στο μητρώο των εκπροσώπων συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Δεν θεωρήσαμε ωστόσο το γεγονός αυτό επαρκή λόγο για την παύση της συνεργασίας με την FoE, ιδίως καθώς η εγγραφή στο μητρώο είναι εκούσια»⁽¹⁾

Η δήλωση αυτή έρχεται σε άμεση αντίθεση με μια ομιλία του κ. Siim Kallas όταν ήταν Αντιπρόεδρος αρμόδιος για θέματα Διοικητικών Υποθέσεων, Λογιστικού Ελέγχου και Καταπολέμησης της Απάτης. Είχε αναφέρει τότε ξεκάθαρα:

«Η οργάνωση “Φίλοι της Ευρώπης”, όπως και άλλες ομάδες προβληματισμού, θα πρέπει να εγγραφεί στο μητρώο»⁽²⁾

Σύμφωνα με την Επιτροπή το «σύστημα εκούσιας εγγραφής σε μητρώο» θα παρείχε «κίνητρα στους εκπροσώπους ομάδων συμφερόντων (ή άλλους εκπροσώπους συμφερόντων) να εγγραφούν»⁽³⁾

Τα ισχύοντα κίνητρα όπως ειδοποιήσεις μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου⁽⁴⁾ δεν κατόρθωσαν να προωθήσουν τη διαφάνεια καθώς οι περισσότερες ομάδες συμφερόντων με έδρα στις Βρυξέλλες δεν έχουν εγγραφεί στο μητρώο⁽⁵⁾

1. Έχει μεταβληθεί η επίσημη θέση της Επιτροπής ότι οι ομάδες προβληματισμού θα πρέπει να εγγραφούν στο μητρώο των εκπροσώπων συμφερόντων;

2. Προτίθεται η Επιτροπή να ενισχύσει τα κίνητρα για τη βελτίωση της διαφάνειας καθιστώντας την εγγραφή των ομάδων συμφερόντων και των ομάδων προβληματισμού στο μητρώο προϋπόθεση για τη συνεργασία με τις ομάδες αυτές όσον αφορά τη διοργάνωση εκδηλώσεων (συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας αυτών σε πάνελ);

Έρευνα [1] που δημοσίευσε πρόσφατα η Συμμαχία για τη Διαφάνεια των Λόμπυ και τον Κανονισμό Δεοντολογίας (ALTER-EU), αποκαλύπτει ότι σχεδόν δύο χρόνια μετά από τότε που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε μια εθελοντική διαφάνεια καταχώρησης για τις ομάδες πιέσεις, το εξήντα τοις εκατό των συμβούλων των ομάδων συμφερόντων της ΕΕ δεν έχουν ακόμη καταχωρηθεί. Η παραπάνω ομάδα ζήτησε από τους δημοσίους υπαλλήλους της ΕΕ να αρνούνται να συναντηθούν με τις ομάδες που δεν έχουν καταχωρηθεί, αφού μόνο 112 των 286 συμβούλων που παρέχουν υπηρεσίες στις ομάδες συμφερόντων της ΕΕ που έχουν εντοπιστεί είναι καταχωρημένοι στο μητρώο της Επιτροπής (39,2%). Από τις 174 εταιρείες συμβούλων που λείπουν από το μητρώο της Επιτροπής, 104 εκπρόσωποι ομάδων συμφερόντων έχουν διαπιστεύσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η έρευνα υπογραμμίζει την ανάγκη να εφαρμοστεί επειγόντως το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Μαΐου 2008 [2], το οποίο ζήτησε την υποχρεωτική καταχώρηση των ομάδων συμφερόντων όλων των φορέων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των ονομάτων των ομάδων πίεσης και λεπτομερείς πληροφορίες πίσω από την άσκηση πίεσης.

1. Προτίθεται η Επιτροπή να εφαρμόσει τη σύσταση της έκθεσης σχετικά με την άρνηση συνάντησης με τις ομάδες που δεν έχουν καταχωρηθεί στο μητρώο;
2. Ποια είναι τα απαραίτητα μέτρα που θα ληφθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή  για να εξασφαλιστούν η καταχώρηση και η διαπίστευση όλων των εταιριών συμβούλων και των ομάδων ειδικών συμφερόντων;  

3. Σχεδιάζει η Επιτροπή να εφαρμόσει τις εντολές του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 8 Μαΐου 2008 [2];

[2] European Parliament resolution of 8 May 2008 on the development of the framework for the activities of interest representatives (lobbyists) in the European institutions (2007/2115(INI).

Θέμα: Περιορισμός των κενών στον Κώδικα Δεοντολογίας για τους Ευρωπαϊκούς Επίτροπους 

Η Διεθνής Διαφάνεια (Transparency International TI) είναι ιδιαίτερα προβληματισμένη για τον κίνδυνο της σύγκρουσης συμφερόντων όταν πρώην Ευρωπαϊκοί Επίτροποι αναλαμβάνουν επικερδείς θέσεις στον ιδιωτικό τομέα και απαιτεί μια επανεξέταση του κώδικα δεοντολογίας για τους Ευρωπαϊκούς Επιτρόπους. Μια έντονη συζήτηση με θέμα την ακεραιτότητα ξέσπασε όταν οι πρώην Ευρωπαϊκοί Επίτροποι Ferrero-Waldner, Verheugen, McCreevy and Kuneva ανέλαβαν εταιρικές θέσεις εργασίας που πιθανότατα επωφελούνται από τους προηγούμενους ρόλους τους μέσα σ ένα χρόνο αφότου παραιτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο σημερινός κώδικας δεοντολογίας* για τους Ευρωπαϊκούς Επιτρόπους ορίζει ότι οι πρώην Ευρωπαϊκοί Επίτροποι δεν θα πρέπει να αναλαμβάνουν θέσεις σχετιζόμενες με τα προηγούμενα τους χαρτοφυλάκια για μια περίοδο τουλάχιστον ενός χρόνου.

Επίσης, λείπει από τον κώδικας δεοντολογίας ένας ξεκάθαρος και αποτελεσματικός μηχανισμός αναγκαστικής εκτέλεσης.

Οι ελλείψεις του κώδικα και οι κίνδυνοι που παρουσιάζει, εκθέτονται καθαρά σε πρόσφατη ανεξάρτητη έρευνα προγραμματισμένη από την Επιτροπή Έλεγχου Προϋπολογισμού του Ευρωκοινοβουλίου**. Έχοντας αναφερθεί σε αυτά τα δεοντολογικά και πρακτικά κενά, είναι κρίσιμο να προληφθούν αποτελεσματικά οι συγκρούσεις συμφερόντων και οι αλληλοεπιδράσεις μεταξύ της δημόσιας και ιδιωτικής εργασίας και να προωθηθεί η δεοντολογική συμπεριφορά και τέλος, να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη του κοινού στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

2. Υπάρχει κάποιο προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα για να επανεξεταστεί ο κώδικας δεοντολογίας για τους Ευρωπαϊκούς Επιτρόπους;