Μέρος της έρευνας του εγκυρου https://www.spiegel.de/ που αφορα την Ελλαδα. Δυστυχώς το θεμα των επαναπροωθήσεων στην θάλασσα που βρίσκεται στο μικροσκόπιο πολλών διεθνών ΜΜΕ για τα Ελληνικά ΜΜΕ είναι ανύπαρκτο.
Ελλάδα: «Κανείς δεν τα καταφέρνει»
Όταν η ελληνική ακτοφυλακή βρέθηκε μπροστά τους ο Junior Amba περίμενε τα χειρότερα. Αυτός και η έγκυος σύζυγός του, πρόσφυγες από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, έμειναν να κάθονται σε μια πορτοκαλί σωσίβια λέμβο τη νύχτα, στα σκοτεινά νερά του Αιγαίου. Μασκοφόροι τους είχαν παρασύρει στη θάλασσα, λέει, θυμάται την ιστορία μήνες αργότερα.
Hρες πριν, καθώς ξημέρωσε στις 21 Απριλίου, οι δυο τους είχαν φτάσει στο ελληνικό νησί της Σάμου. Φωτογραφίες και αναφορές μαρτύρων επιβεβαιώνουν αυτό το μέρος της ιστορίας τους. Είχαν περάσει από την κοντινή τουρκική ακτή σε φουσκωτή σχεδία.
Στην αρχή, λέει η Άμπα, κρύφτηκαν από την αστυνομία στους λόφους. Αλλά λέει ότι οι δυνάμεις ασφαλείας τους βρήκαν γρήγορα και τους έφεραν πίσω στη θάλασσα, μαζί με άλλους 26 αιτούντες άσυλο. Ο Άμπα λέει ότι φοβόταν για τη ζωή του στην ταλαντευόμενη σωσίβια σχεδία χωρίς κινητήρα, προσθέτοντας ότι οι άνδρες δεν τους είχαν δώσει ούτε γιλέκα σωσίβιας. Λίγες ώρες αργότερα οι αιτούντες άσυλο διασώθηκαν από Τούρκους συνοριοφύλακες.
Junior Amba με τη γυναίκα του ένα παιδί: Εγκαταλειμμένο στα σκοτεινά νερά του Αιγαίου
Φωτογραφία: Julian Busch / DER SPIEGEL
Ο Άμπα και η σύζυγός του κατάφεραν να φτάσουν στη Σάμο σε μια περαιτέρω προσπάθεια και μπόρεσαν να εγγραφούν στο στρατόπεδο προσφύγων. Ο Άμπα έχει τώρα έναν νέο στόχο: Θέλει να φέρει στο δικαστήριο τους άνδρες που ισχυρίζεται ότι τους έσπρωξαν στη θάλασσα. Έλληνας δικηγόρος κατέθεσε μήνυση για λογαριασμό του ζευγαριού. Μία από τις κατηγορίες: «βασανιστήρια».
Τους τελευταίους μήνες το Αιγαίο έγινε πεδίο μάχης. Δεκαπέντε βιντεοσκοπήσεις που έγιναν από αιτούντες άσυλο και την τουρκική ακτοφυλακή δείχνουν πώς κλιμακώνεται η βία. Άνδρες που φορούν μπαλακλάβα μαχαιρώνουν τις βάρκες των προσφύγων με άγκιστρα και προειδοποιητικά πυρά στο νερό. Η ακτοφυλακή τραβά πρόσφυγες με πορτοκαλί σωσίβια σωσίβια προς την Τουρκία και τους αφήνει στη θάλασσα, όπως ανέφερε η Amba. Είναι μια ιδιαίτερα επικίνδυνη και παράνομη μορφή pushback. Ένα νέο χαμηλό σημείο στην ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική.
Η DER SPIEGEL και οι ερευνητικοί εταίροι της αναφέρουν τις δράσεις για περίπου ένα χρόνο. Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ότι οι αντιδράσεις γίνονται από πλοία της ελληνικής ακτοφυλακής, ακόμη και αν η κυβέρνηση ισχυρίζεται το αντίθετο. Ποιοι είναι όμως ακριβώς αυτοί οι άνδρες που, όπως στην Κροατία, καλύπτουν συχνά τα πρόσωπά τους; Και ποιος τους διέταξε να κάνουν αυτό που κάνουν;
Ένας από αυτούς που πρέπει να γνωρίζουν κάθεται σε μια ταβέρνα σε μια πόλη -λιμάνι μια ηλιόλουστη ανοιξιάτικη μέρα. Θα τον πούμε Γιάννη Αλεξίου. Μέχρι πρόσφατα εργαζόταν σε υψηλόβαθμη θέση για την ελληνική ακτοφυλακή και ζητούσε να μην δημοσιευτεί το πραγματικό του όνομα.
Παλιά τα πισωγυρίσματα ήταν μεμονωμένα περιστατικά, υποστηρίζει η Αλεξίου. Λέει ότι η τουρκική ακτοφυλακή θα αναχαιτίσει τα περισσότερα σκάφη ως μέρος της συμφωνίας που υπέγραψε η Ευρωπαϊκή Ένωση με την Τουρκία. Αλλά τον Μάρτιο του 2020, η Τουρκία σταμάτησε για λίγο την υποκλοπή προσφύγων. Ο Αλεξίου λέει ότι για αυτόν τον λόγο, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη υιοθέτησε μια πιο σκληρή γραμμή.
Έκτοτε, λέει, οι ειδικές μονάδες και άλλες δυνάμεις ασφαλείας έχουν κατηγορηθεί για την ανάσυρση των αιτούντων άσυλο στη θάλασσα και την εγκατάλειψή τους στις σωσίβιες λέμβους. Στα βίντεο που του έδειξε ο DER SPIEGEL, είναι σε θέση να προσδιορίσει οριστικά τις ειδικές μονάδες.
Οι μονάδες για τις οποίες μιλά ονομάζονται MYA και KEA, η ελίτ της ακτοφυλακής. Οι αξιωματικοί φορούν μπαλακλάβα έτσι ώστε κανείς να μην μπορεί να τους αναγνωρίσει. Κανονικά ασχολούνται με εμπόρους ναρκωτικών, αλλά τώρα σπρώχνουν και τους πρόσφυγες πίσω στη θάλασσα. "Οι παραγγελίες είναι πάντα προφορικές σε αυτές τις πράξεις", λέει ο Αλεξίου, οπότε δεν υπάρχει χάρτινο ίχνος και μπορεί να διατηρηθεί η αληθοφανής απαξίωση. "Οι οδηγίες προέρχονται από πάνω, από πολιτικούς. Αυτές είναι εγκληματικές πράξεις".
Δύο επιπλέον αξιωματικοί ακτοφυλακής, εκ των οποίων ο ένας εκτελεί ενεργό καθήκον, επιβεβαίωσαν τους ισχυρισμούς του Αλεξίου. Και αυτοί, επίσης, πιστεύουν ότι οι ειδικές μονάδες είναι υπεύθυνες για τις ανατροπές. "Η εντολή είναι: Κανείς δεν περνάει", λέει ένας από τους αξιωματικούς.
Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει μέχρι στιγμής απαντήσει σε λεπτομερή κατάλογο ερωτήσεων που έστειλε η DER SPIEGEL. Στο παρελθόν, η Αθήνα πάντα αρνιόταν την πρακτική αυτή.
Η παρουσία των εκλεκτών μονάδων στο Αιγαίο, τουλάχιστον, έχει τεκμηριωθεί σε βίντεο. Τον Ιούνιο, οι πρόσφυγες και η τουρκική ακτοφυλακή έκαναν γυρίσματα καθώς οι ελληνικές αρχές σταμάτησαν μια ομάδα αιτούντων άσυλο λίγο έξω από το νησί της Κω. Τα γράμματα ΟΕΑ είναι ορατά σε τουλάχιστον τρεις από τους άνδρες. Το ακρωνύμιο σημαίνει μία από τις ομάδες της ελίτ μονάδας ΚΕΑ. Οι τουρκικές ακτοφυλακές χρειάστηκε αργότερα να διασώσουν τους πρόσφυγες.
Βρυξέλλες: Χρήματα φορολογουμένων για πισωγυρίσματα
Η Ylva Johansson είναι υπεύθυνη για τη μεταναστευτική πολιτική στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το 2019. Σοσιαλδημοκράτης από τη Σουηδία, τονίζει συχνά στις ομιλίες της ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν το δικαίωμα να προστατεύουν τα σύνορά τους, αλλά ότι εξακολουθούν να πρέπει να τηρούν το δίκαιο της ΕΕ.
Μέχρι στιγμής, οι εκκλήσεις του Γιόχανσον αγνοήθηκαν σε μεγάλο βαθμό. Εκτός από τις περιπτώσεις στην Ελλάδα και την Κροατία, έχουν επίσης αναφερθεί ανατροπές στα ρουμανικά, ιταλικά και αυστριακά σύνορα. Η λιθουανική κυβέρνηση, εν τω μεταξύ, πιέζει να νομιμοποιήσει την πρακτική. Και τις τελευταίες εβδομάδες, η Πολωνία προτίμησε να αφήσει τους αιτούντες άσυλο που έχουν εγκλωβιστεί στη συνοριακή περιοχή της Λευκορωσίας να πεινάσουν παρά να τους επιτρέψει να εισέλθουν.
Οι συστηματικές αντιδράσεις δεν θέτουν μόνο σε κίνδυνο τη συνεχιζόμενη ύπαρξη της Σύμβασης της Γενεύης για τους Πρόσφυγες, θέτουν επίσης υπό αμφισβήτηση τους ισχυρισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τήρηση του κράτους δικαίου. Για το λόγο αυτό, ο Γιόχανσον πιέζει εδώ και μήνες έναν λεγόμενο ανεξάρτητο μηχανισμό παρακολούθησης. Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών θα παρακολουθούν τους εθνικούς αξιωματούχους στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
Ένας τέτοιος μηχανισμός παρακολούθησης υπάρχει ήδη στην Κροατία. Η ομάδα του Γιόχανσον διαπραγματεύτηκε για αρκετούς μήνες πριν εφαρμοστεί. Αλλά ο μηχανισμός υπολείπεται της πραγματικής ανεξαρτησίας. Οι κροατικές οργανώσεις που είναι υπεύθυνες για την παρακολούθηση συνήθως επιτρέπεται να πραγματοποιούν επιτήρηση μόνο εάν παρέχουν προηγούμενη ειδοποίηση. Επιπλέον, τουλάχιστον δύο από τους πέντε εξουσιοδοτημένους οργανισμούς λαμβάνουν χρήματα από την κροατική κυβέρνηση.
Όταν ήρθε σε επαφή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είπε ότι η κροατική κυβέρνηση είναι υπεύθυνη για την επιλογή των οργανισμών που συμμετέχουν στον μηχανισμό παρακολούθησης. Η εφαρμογή του μηχανισμού στην πράξη, ανέφερε η Επιτροπή σε δήλωση, είναι εξαιρετικά σημαντική και θα παρακολουθείται στενά. Η Επιτροπή, σύμφωνα με τη δήλωση, αντιτίθεται έντονα στις αντιδράσεις και είναι «βαθιά ανησυχημένη» για τις «επίμονες και αυξανόμενες εκθέσεις». Η Επιτροπή λέει ότι εξέφραζε συνεχώς και με σαφήνεια αυτή την ανησυχία στους εθνικούς οργανισμούς και ζήτησε να διερευνηθούν όλοι οι ισχυρισμοί.
Η ελληνική κυβέρνηση απέχει πολύ από τη διεξαγωγή κάθε είδους σοβαρής έρευνας. Η Αθήνα δεν ενδιαφέρεται καν για την εφαρμογή του μηχανισμού παρακολούθησης του Γιόχανσον. Ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράχι λέει ότι δεν βλέπει απολύτως κανένα λόγο να το κάνει. Όσον αφορά την προστασία των συνόρων, λέει, δεν υπάρχει ανάγκη για συμβουλές από ΜΚΟ.
Εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει πραγματικά να τερματίσει τις αντιδράσεις, θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τη χρηματοδότηση που παρέχεται επί του παρόντος σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Κροατία για την προστασία των συνόρων. Μέχρι στιγμής, όμως, δεν το έχει καταφέρει. Τα τελευταία χρόνια, οι Βρυξέλλες έχουν στείλει περισσότερα από 422 εκατομμύρια ευρώ στην Αθήνα και περισσότερα από 110 εκατομμύρια ευρώ στο Ζάγκρεμπ για το σκοπό αυτό. Η γερμανική κυβέρνηση παρείχε στην Κροατία κάμερες υπερύθρων και οχήματα παντός εδάφους. Ο υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζέεχοφερ σημείωσε ότι δεν έχει «απολύτως τίποτα κρίσιμο να πει» για το έργο της Κροατίας.
Και οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι παρέχουν επίσης χρηματοδότηση για τις αντιδράσεις. Σύμφωνα με δημόσια διαθέσιμα έγγραφα, η ΕΕ πληρώνει για τη διαμονή των αξιωματικών που συμμετέχουν στην επιχείρηση Koridor στο "Top-Terme Topusko". Οι Βρυξέλλες καλύπτουν επίσης υπερωρίες για τους συνοριακούς υπαλλήλους μαζί με τα μεροκάματα. Ακόμα και τα καπιτονέ μπουφάν που φορούσε η Αστυνομία Παρέμβασης μπορεί να έχουν αγοραστεί με χρήματα της ΕΕ. Υπάρχει, τουλάχιστον, ένας διαγωνισμός για τέτοια σακάκια στην επίσημη πύλη της ΕΕ. Οι Βρυξέλλες πλήρωσαν το ισοδύναμο των 380.000 ευρώ για αυτές.
Σωσίβια από την ελληνική εταιρεία Lalizas: Εγκλήματα στα σύνορα, που πληρώνονται από Ευρωπαίους πολίτες
Φωτογραφία: Emrah Gurel / AP / dpa
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει ότι αγνοεί τις νομικές παραβάσεις που συνέβησαν με τη χρήση εξοπλισμού που χρηματοδοτήθηκε από τις Βρυξέλλες. Εάν συμβεί αυτό, λέει η Επιτροπή, οι πληρωμές θα μπορούσαν να ανασταλούν και να επιβληθούν κυρώσεις.
Αν συμβεί αυτό, η Ελλάδα θα μπορούσε επίσης να επηρεαστεί. Πολλά από τα πορτοκαλί σωσίβια που χρησιμοποιούσαν οι ελληνικές ειδικές δυνάμεις για να ωθήσουν τους πρόσφυγες πίσω στη θάλασσα, πληρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ελληνική εταιρεία Lalizas κέρδισε τον διαγωνισμό για τις σχεδίες το 2016. Σύμφωνα με αυτόν τον διαγωνισμό, κάθε pushback που χρησιμοποιεί μια τέτοια σωσίβια σχεδία κοστίζει στους Ευρωπαίους φορολογούμενους 1.590 ευρώ. Αλλά η πραγματική τιμή είναι πολύ υψηλότερη.
Τελευταία τροποποίηση στις Παρασκευή, 08 Οκτωβρίου 2021 10:42