Οι επιπτώσεις για τη χειμαζόμενη ΔΕΗ είναι πολλαπλές και το κόστος δυσβάστακτο παρά τις προσπάθειες υποβάθμισης από τη διοίκηση της εταιρείας, ενώ ακουμπούν και την ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας.
Το μόνο παρήγορο και ανακουφιστικό ταυτόχρονα είναι ότι δεν υπήρξαν απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και σε αυτό συνέβαλε η έγκαιρη από την αρμόδια γενική διεύθυνση της ΔΕΗ παύση των εργασιών και απαγόρευση εισόδου στους εργαζομένους της Επιχείρησης, από τις 3 Ιουνίου. «Εάν δεν είχαμε σταματήσει τις εργασίες στον χώρο του ορυχείου το πρωί του Σαββάτου στις 11 που έγινε η κατολίσθηση, θα βρίσκονταν εκεί 200 με 300 άτομα» τονίζει στην «Κ» αρμόδιο στέλεχος της ΔΕΗ.
Στο ερώτημα εάν το μοιραίο συμβάν θα μπορούσε να αποφευχθεί, οι επαΐοντες απαντούν μετά βεβαιότητας όχι. Η κατολίσθηση ήταν απολύτως προβλέψιμη εδώ και δύο χρόνια, όχι όμως το μέγεθος αυτής, που όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, «ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη, τίναξε όλα τα δεδομένα στον αέρα».
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και ο επιστημονικός τεχνικός σύμβουλος της ΔΕΗ, καθηγητής εδαφοτεχνικής του ΕΜΠ Μιχάλης Καββαδάς, προέβλεψε ακριβώς τη χρονική στιγμή της κατολίσθησης, όχι όμως την ένταση και το μέγεθός της. Είχε επισκεφθεί το ορυχείο την Πέμπτη και την Παρασκευή, μία ημέρα δηλαδή πριν συμβεί το μοιραίο, ενημέρωσε τους ιθύνοντες της ΔΕΗ ότι η κατολίσθηση βρίσκεται προ των πυλών. Υπέδειξε μάλιστα συγκεκριμένο μέρος τοποθέτησης των εκσκαφέων για την προστασία τους, οι οποίοι όμως καταπλακώθηκαν από τεράστιες μάζες αδρανών υλικών, μαζί με τους ιμάντες, τους ταινιοδρόμους του ορυχείου και φυσικά το κοίτασμα των 28 εκατ. τόνων λιγνίτη, που προορίζονταν για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας των δύο μονάδων του ΑΗΣ Αμυνταίου συνολικής ισχύος 600 μεγαβάτ.
Καταλυτικός στην εξέλιξη αυτή ήταν ο ρόλος των αρχαιολογικών υπηρεσιών της περιοχής. «Εάν οι αρχαιολόγοι δεν είχαν δεσμεύσει το πάνω μέρος του κοιτάσματος, εγκλωβίζοντας περί τα 3,5 εκατ. τόνους και καθυστερώντας τις εργασίες του πρώτου εκσκαφέα, δεν θα αποφεύγαμε την κατολίσθηση, το πρόβλημα όμως θα ήταν σίγουρα μικρότερο» τονίζει αρμόδιο στέλεχος της ΔΕΗ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο νυν πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ, Γιώργος Αδαμίδης, από τη θέση του προέδρου του Σωματείου «Σπάρτακος» τον Δεκέμβριο του 2012 με μια επιστολή με δραματικούς τόνους προς την τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού, προειδοποιούσε για τον κίνδυνο της κατολίσθησης, λόγω της παρέμβασης της τοπικής εφορείας αρχαιοτήτων.
Αντίστοιχη αλληλογραφία με το υπουργείο Πολιτισμού, υπάρχει σύμφωνα με πληροφορίες και με τη ΔΕΗ, η οποία όμως στο πλαίσιο μιας πολιτικής επιλογής να κρατηθεί το όλο θέμα όσο γίνεται χαμηλότερα δεν έχει προβεί σε σχετικές κοινοποιήσεις.
Σε ό,τι αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις, τόσο η πλευρά των συνδικαλιστών όσο και αρμόδια στελέχη της ΔΕΗ τις υπολογίζουν κοντά στο 1 δισ. ευρώ. Στα 500 εκατ. ευρώ αποτιμάται το κόστος του κοιτάσματος που έχει θαφτεί κάτω από εκατοντάδες κυβικά χώματος και η εκμετάλλευση του οποίου όταν και εάν γίνει θα είναι σίγουρα πιο δαπανηρή. Περί τα 10-12 εκατ. ευρώ κοστίζει ο καθένας από τους τρεις μικρούς εκσκαφείς και περί τα 30-40 εκατ. ευρώ ο μεγάλος. Περιορισμένο εμφανίζεται από τα αρμόδια στελέχη της ΔΕΗ το κόστος των ιμάντων και των ταινιοδρόμων που επίσης χάθηκαν μέσα στα χώματα, καθώς θεωρούν ότι θα τους ανακτήσουν σε ποσοστό 80%. Στα 40 εκατ. περίπου υπολογίζεται το κόστος που θα καταβάλει μόνο η ΔΕΗ, αφού το 50% θα το καταβάλει το Δημόσιο για τη μετεγκατάσταση του οικισμού των Αγ. Αναργύρων, που έχει εκκενωθεί από το περασμένο Σάββατο. Στα 25 εκατ. ετησίως ανέρχεται το κόστος μισθοδοσίας των 550 μόνιμων εργαζομένων στο ορυχείο Αμυνταίου, το 50% των οποίων θα μετακινηθεί σε άλλα ορυχεία.
Η ΔΕΗ περιορίζει το κόστος στα 200 εκατ. ευρώ, εκτιμώντας ότι μια πρώτη επίσημη αποτίμηση θα υπάρξει σε διάστημα δύο μηνών. Σε ό,τι αφορά τα αίτια της κατολίσθησης διερευνώνται από Επιτροπή που συγκροτήθηκε χθες με απόφαση του κ. Παναγιωτάκη και με εντολή για ολοκλήρωση του πορίσματος μέχρι τέλος Ιουνίου. Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τα αίτια της κατολίσθησης ανακοίνωσε ότι θα συγκροτήσει και ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης.
Αμεσες θα είναι οι επιπτώσεις και στην ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος, καθώς θα χρειαστεί να καλύψει θερινές και χειμερινές αιχμές με 600 MW λιγότερα. Ο ΑΗΣ Αμυνταίου είχε περιορισμένες ώρες λειτουργίας (17.000) και είχε προγραμματιστεί για απόσυρση το 2019. Ακόμη και ως εφεδρεία, ωστόσο, η ισχύς του είναι σημαντική, γι’ αυτό και η ΡΑΕ θα ζητήσει ενημέρωση από τη ΔΕΗ σχετικά με το χρονοδιάγραμμα επανένταξής του στο σύστημα αλλά και από τον ΑΔΜΗΕ να ξαναγράψει τα σενάρια για την επάρκεια του συστήματος με το νέο αυτό δεδομένο.
