για το φαινόμενο «της πάπιας» που εμφανίζεται αρκετά συχνά και σε μεγαλύτερο βάθος στο ενεργειακό δίκτυο πολλών πολιτειών των ΗΠΑ, ως αιτία της ραγδαίας διείσδυσης των Φ/Β στο ημερήσιο μίγμα καυσίμου. Το φαινόμενο ξεκίνησε αρχικά από την Καλιφόρνια όπου την προηγούμενη δεκαετία παρουσιάστηκε έντονη διείσδυση των Φ/Β στο μίγμα ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά σήμερα έχει επεκταθεί και στις κεντρικές και ανατολικές περιοχές των ΗΠΑ όπου λόγω της ηλιοφάνειας η τοποθέτηση των ηλιακών πάνελ γνωρίζει άνθιση. Ο Κρατικός αμερικανικός οργανισμός που παρακολουθεί την εξέλιξη του φαινομένου, εκφράζει ανησυχίες και προτείνει μέτρα αντιμετώπισης που θα προστατεύσουν τα δίκτυα μεταφοράς αλλά και τους συμβατικούς παραγωγούς ΗΕ όπως είναι τα Ατμοηλεκτρικά και Θερμοηλεκτρικά εργοστάσια (λιγνίτης και ΦΑ) που υποστηρίζουν αδιάκοπα την ομαλότητα και σταθερότητα στο ηλεκτρικό δίκτυο.
Τι σημαίνει το φαινόμενο της πάπιας και τι σχέση μπορεί να έχει με τα ελληνικά ενεργειακά πράγματα;
Μέχρι πριν από μια μερικά χρόνια, για την κάλυψη της ελάχιστης ηλεκτρικής ισχύος που χρειάζεται να παράγεται σε 24ωρη βάση, χρησιμοποιούνταν ατμοηλεκτρικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, οι οποίες τίθονταν σε συνεχή λειτουργία (πχ Λιγνιτικές). Αυτές οι μονάδες έχουν αργή ανταπόκριση στην αυξομείωση στης ηλεκτρικής ισχύος, έχουν ψηλό κόστος στο ξεκίνημά και στο σταμάτημά τους, όμως έχουν χαμηλό κόστος κατά την διάρκεια της λειτουργία τους. Για την ικανοποίηση της μέγιστης ζήτησης ηλεκτρικής ισχύος κατά την διάρκεια της ημέρας χρησιμοποιούνταν μονάδες ηλεκτροπαραγωγής αιχμής (ΦΑ) αεριοστρόβιλων, οι οποίες έχουν ψηλό λειτουργικό κόστος αλλά προσφέρουν ευελιξία αφού έχουν γρήγορη ανταπόκριση στην αύξησης της ζήτησης ισχύος αλλά και στο ρυθμό μείωσης ζήτησης της κατά την διάρκεια της ημέρας. Τα προβλήματα άρχισαν να δημιουργούνται όταν εμφανίστηκαν οι ηλιακές τεχνολογίες στην παραγωγή ηλεκτρισμού.
Η ηλιακή ενέργεια παράγεται μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας, με κορύφωση το μεσημέρι όταν ο ήλιος είναι πιο δυνατός και πέφτει κατά τη δύση του ηλίου. Καθώς αυξάνεται η ηλιακή δυναμικότητα, οι συμβατικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής χρησιμοποιούνται λιγότερο συχνά στη μέση της ημέρας με αποτέλεσμα η καμπύλη που ονομάστηκε «καμπύλη της πάπιας» συνεχώς να βαθαίνει. Όσο η διείσδυση των ηλιακών τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής μεγαλώνει η μορφή της «καμπύλης της πάπιας» θα γίνεται πιο βαθιά όπως φαίνεται στο Σχεδιάγραμμα. Με λίγα λόγια η καμπύλη αναφέρεται στην επίδραση που έχουν οι ηλιακές τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρισμού στην ημερήσια καμπύλη της ζήτησης ηλεκτρικής ισχύος.
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε ο Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Απόστολος Ευθυμιάδης το "φαινόμενο της πάπιας" έχει αρχίσει να κάνει την εμφάνιση του και στο ελληνικό ενεργειακό δίκτυο όπου η διείσδυση των Φ/Β έχει γίνει μεγάλη. Όσο μεγαλώνει η καμπύλη της παπιας τόσο μεγαλώνουν οι προκλήσεις στους διαχειριστές του δικτύου στην ομαλή εξισορρόπηση της ηλεκτροπαραγωγής, ενώ την ίδια στιγμή μεγαλώνει η καταπόνηση τεχνολογική και οικονομική στις μονάδες σταθερής βάσης που πρέπει να λειτουργούν με μειωμένο φορτίο κατά την διάρκεια της ηλιοφάνειας και να αυξάνουν στιγμιαία την ηλεκτρική τους ισχύ από το απόγευμα και μετά.
Στην ανάλυση των Αμερικάνων επισημαίνεται ότι αυτή η ταχεία άνοδος της ισχύος "καθιστά πιο δύσκολο για τους φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου να αντιστοιχίσουν την παροχή του δικτύου (την ισχύ που παράγουν) με τη ζήτηση του δικτύου σε πραγματικό χρόνο". Επιπλέον επισημαίνουν ότι εάν παράγεται περισσότερη ηλιακή ενέργεια (φ/β) από αυτή που μπορεί να χρησιμοποιήσει το δίκτυο, "οι φορείς εκμετάλλευσης μπορεί να χρειαστεί να περιορίσουν την ηλιακή ενέργεια για να αποτρέψουν την υπερπαραγωγή". Επίσης σημειώνουν ότι "η δυναμική της καμπύλης της πάπιας μπορεί να αμφισβητήσει στο άμεσο μέλλον την παραδοσιακή λειτουργική οικονομία των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας να επηρεάσει την βιωσιμότητα τους" επειδή οι παράγοντες που συμβάλλουν στην καμπύλη της πάπιας μειώνουν το χρόνο λειτουργίας τους με αποτέλεσμα να έχει μειωμένα ενεργειακά έσοδα. Εάν τα μειωμένα έσοδα επισημαίνουν καθιστούν τα εργοστάσια αντιοικονομικά στη συντήρηση αυτά "ενδέχεται να αποσυρθούν χωρίς αντικατάσταση με ότι αυτό συνεπάγεται στην εξισορρόπηση του συστήματος".
Ως πρώτο κι άμεσο μέτρο αντιμετώπισης οι Αμερικανοί συστήνουν την ανάπτυξη σε μεγάλη κλίμακα συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, όπως οι μπαταρίες, που επιτρέπουν να αποθηκευτεί και να εξοικονομηθεί μέρος της ηλιακής ενέργειας που παράγεται κατά τη διάρκεια της ημέρας και να χρησιμοποιηθεί για αργότερα, μετά τη δύση του ηλίου. Ένα δεύτερο στοιχείο είναι η άμεση αντιμετώπιση απότομων ρυθμών αύξησης ή μείωσης ηλεκτρικής ισχύος από τις συμβατικές τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής, όπου κατά τη διάρκεια του πρωινού η ηλιακή παραγωγή αυξάνεται απότομα και κατά το απόγευμα η ηλιακή παραγωγή μειώνεται απότομα. Ένα τρίτο στοιχείο είναι ο έλεγχος της υπερπαραγωγής ηλεκτρικής ισχύος και μείωση των πιθανών περικοπών ηλιακής παραγωγής, αφού χωρίς ένα μακροπρόθεσμο σχεδιασμό είναι πολύ πιθανόν σε κάποιες περιπτώσεις τουλάχιστο στα επόμενα δύο χρόνια η παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος από ηλιακές τεχνολογίες να είναι μεγαλύτερη από την συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ισχύος. Ένα τέταρτο στοιχείο είναι η κατεπείγουσα αποτελεσματική ρύθμιση της συχνότητας κατά την διάρκεια αύξησης και μείωσης της ηλιακής παραγωγής ηλεκτρικής ισχύος. Όλα τα παραπάνω προβλήματα που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της ραγδαίας διείσδυσης των ηλιακών συλλεκτών στην ηλεκτροπαραγωγή θα χρειαστούν επενδύσεις από τον διαχειριστή των δικτύων ΑΔΜΗΜΕ και ΔΕΔΔΗΕ ενώ οι συμβατικοί σταθμοί λιγνιτικές μονάδες και μονάδες ΦΑ που λειτουργούν ως μονάδες βάσης και σταθερής υποστήριξης της ηλεκτροπαραγωγής και που καταπονούνται τεχνολογικά και οικονομικά από την υπάρχουσα ρύθμιση στο δίκτυο θα χρειαστούν άμεση υποστήριξη.
Ποιός θα πληρώσει το κόστος των επενδύσεων για την άμβλυνση του "φαινομένου της πάπιας;"
Ποιος έχει υποχρέωση να βάλει το χέρι στην τσέπη για τα προβλήματα που δημιουργούνται από το φαινόμενο «της πάπιας»; Στις ΗΠΑ έχουν βρει την απάντηση όπου οι φορείς επενδυτές των ηλιακών συστημάτων παραγωγής θα πληρώσουν για την αντιμετώπιση του φαινόμενου και τα προβλήματα που δημιουργεί στην ισορροπία του δικτύου. Στην Ελλάδα αλήθεια ποιος θα πληρώσει το κόστος της αντιμετώπισης αυτής της ανισορροπίας; Από τον πρόσφατο διαγωνισμό για αποθήκευση ενέργειας 400 mw που προκήρυξε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας φαίνεται ότι τον λογαριασμό θα τον επωμιστεί και πάλι ο απλός καταναλωτής η στην καλύτερη εκδοχή το κράτος δια του Ταμείου Ανάκαμψης προσφέροντας απλόχερα ευκαιρίες στις 5 μεγάλες ενεργειακές οικογένειες που είναι και οι κάτοχοι του μεγαλύτερου μεριδίου φωτοβολταϊκων στην Ελλάδα.
Η πανίδα των κάθε είδους «πρασινολόγων» της χώρας και μαζί με αυτούς οι ευκαιριακοί επενδυτές Φ/Β, δηλώνουν με κάθε ευκαιρία ότι η ηλιακή kwh είναι η φθηνότερη όλων. Είναι;
Αν συνυπολογίσουμε, το κόστος των παραπάνω τεσσάρων στοιχείων που αναφέρθηκαν προηγουμένως ως αποτέλεσμα της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, εάν υπολογίσουμε το κόστος την συνεχούς επιδότηση των ΑΠΕ μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος τα τελευταία 17 χρόνια, εάν υπολογίσουμε, τις φωτογραφικές νομοθετικές διατάξεις για την ανεξέλεγκτη εξάπλωση τους σε κάμπους και βουνοκορφές, την απώλεια Ακαθάριστου εθνικού προϊόντος που υφίσταται ο πρωτογενής τομέας από δέσμευση καλλιεργήσιμων πεδιάδων για την τοποθέτηση Φ/Β πάρκων καθώς και την απώλεια βοσκήσιμων εκτάσεων από την κατασκευή πάρκων σε βοσκοτόπους που χρησιμοποιεί η μη σταβλισμένη κτηνοτροφία, φαίνεται οτι το κόστος της ηλιακής kwh είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που αναφέρουν οι προπαγανδιστές του.
Γιατί δεν διαμαρτύρεται η βιομηχανία συμβατικών μονάδων για αυτή την κατάσταση στο ελληνικό ενεργειακό δίκτυο; Το ερώτημα δεν είναι δύσκολο στην απάντηση του καθότι οι ιδιοκτήτες των ενεργειακών εργοστασίων ΦΑ που χρησιμοποιούνται κατά κόρο για την εξισορρόπηση του ενεργειακού μείγματος, είναι οι ίδιοι που έχουν λάβει την μερίδα του λέοντος στα φωτοβολταϊκά και Αιολικά πάρκα και βέβαια είναι οι ίδιοι που διαγκωνίζονται σκληρά στην μοιρασιά των επενδύσεων από το Ταμείο ανάκαμψης στην δημιουργία συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας. Τελικά είναι οι ίδιοι που σε συνεργασία με την κυβέρνηση θα «σπρώξουν» και πάλι τον λογαριασμό στον καταναλωτή για το κόστος αντιμετώπισης των προβλημάτων που δημιουργούν οι ενεργειακές τους επενδύσεις.
Το τραγικό σε αυτή την ιστορία είναι η «σιωπή» της ελληνικής δημοσιογραφίας που ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι της έχει συνταχθεί πίσω από τις επιλογές των Ελλήνων ολιγαρχιών αποκρύπτοντας την αλήθεια από τους πολίτες.
