Μπορεί, όμως, να διαμορφώνεται και από υποκειμενικές αντιλήψεις και ιδέες. Επειδή η διαπίστωση και η πρόσληψη των αντικειμενικών δεδομένων δεν είναι ευχερής, επειδή αυτά επιδέχονται ή και απαιτούν ερμηνεία, επειδή ο χαρακτήρας τους είναι σύνθετος, επειδή, τέλος, κάποιοι έχουν αρκετή εξουσία ώστε να εμφανίζουν με επιτυχία τις ιδέες τους ως αναντίρρητες αλήθειες.
Αυτό,λοιπόν, που ονομάζουμε λαϊκισμό ενδέχεται να έχει πολλά πρόσωπα. Οπωσδήποτε δεν πρόκειται για έννοια μονοσήμαντη. Όσο μπορεί να χαρακτηρισθεί ως λαϊκισμός η ιδέα "ας αυξήσουμε τον κατώτατο μισθό για να καταπολεμήσουμε τη φτώχεια", άλλο τόσο μπορεί κι η άποψη ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αυξήσει τον κατώτατο μισθό όταν σε κράτη που δεν λαμβάνουν οικονομική βοήθεια ο μισθός αυτός είναι χαμηλότερος. Πρόκειται για ιδεολογήματα απλά και εύληπτα που παρουσιάζονται ως ακλόνητες αλήθειες, αλλά δεν μπορούν να σταθούν σοβαρά όταν γίνεται αντιληπτή η περίπλοκη φύση κάθε ζητήματος. Περίπου όπως το "αγνό" κήρυγμα σε οπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που δημοσιοποίησε την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της ΕΕ στην οποία, κατά το χρονικό διάστημα 2008-2014, μειώθηκε ο κατώτατος μισθός. Την ίδια περίοδο, η Σλοβακία, για παράδειγμα, αύξησε τον προβλεπόμενο εκ του νόμου κατώτατο μισθό κατά 58 %.
Όσοι αγαπάτε τις "απλές αλήθειες" και τα "ταπώματα των αντιφρονούντων" μπορείτε να συνεχίσετε. Αφήστε κάποιους, όμως, να ταλαιπωρούνται αναζητώντας μέσω συνθέσεων και συμβιβασμών λύσεις σε σύνθετα προβλήματα, σε έναν ακόμη πιο σύνθετο κόσμο.